Emekli kepçe operatörü, gelişen teknolojiye kara sabanla direniyor
Gelişen teknoloji ve modern tarım aletlerine rağmen yurdun değişik bölgelerinde halen eski yöntem tarım aletleri kullanılıyor. Erzurum’un Tortum ilçesinde yaşayan Fahri Sözal, yıllarca şehirlerde kepçe operatörlüğü yaparak geçimini sağlarken, şimdi çift koşup, sabanla patates hasadı yapıyor.
Emekli olduktan sonra kendi ihtiyaçlarını karşılamak için çiftçiliğe başlayan Sözal, yıllarca kullandığı teknolojik imkânların ardından kara sabana dönüp toprak işliyor. Sadece evinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar ürün eken Sözal, bunu yaparken teknolojinin sağladığı imkanlardan da uzak durmaya çalışıyor.
Atalardan kalan bir yöntemi ayakta tutmak için de mücadele verdiğini belirten Sözal, "Sabana koşulan iki öküz yardımıyla burada patates çıkartıyoruz. Bu yöntemin adı kara saban, çok eski devirlerden beri kullanılıyor.” dedi. Kara sabanın, kırsal bölgelerde tarım için çok uygun olduğunu hatırlatan Sözal, köylerinde öküz kalmamasından dert yanıyor. Sözal, patates hasadı yapmak için kullandıkları saban ve öküzleri başka bir köyden yevmiye karşılığında getirdiklerini ifade ediyor.
Tortum’un Arılı köyünden Fahri Sözal’ın tarlasında çalışmak üzere gelen Ahmet Sarı (68) ise kara sabanı yaşatan gerçek bir kahraman. O, iki öküzünü arabaya koşarak, kara saban için gelen talepleri değerlendirmek üzere yola koyuluyor. Gittiği tarla başında öküzleri arabadan çözen Sarı, onları kara sabana koşuyor. Öküzlerin sahibi Sarı, önde tarla sahibi sabanın üstünde toz ve toprağın içinde akşama kadar çalışıyor. İlerleyen yaşına rağmen hala bu işi yapan Sarı, tarımda makine kullanmanın kolay olduğunu ancak çok masraflı olduğunu aktarıyor. Sarı, kara saban kullanmak için çok masrafa gerek olmadığını sadece öküzlere saman vermenin yeterli olduğunu söyledi.
Yaklaşık 60 senedir kara saban kullandığını açıklayan Sarı, bu yöntemin ataları tarafından kullanıldığını belirtti. Sarı, “Babamızdan sonra devri biz aldık.” şeklinde konuşuyor.
Ölen öküzünün yerine yenisini almak isteyen Sarı, yaşadığı çevrede bulamayınca Oltu ilçesine gittiğini dile getirdi. Sarı, "Bu devirde öküz bulunmuyor. Her yerde motorlar var. Artık öküzlerin devri kalktı." şeklinde dert yanıyor. Akaryakıt ucuzlayacak diyenlere de, "Bu kadar çok vesait varken, nasıl ucuzlayacak? Mümkün değil." cevabı veriyor.
Kendi imkanlarıyla bir de sera kuran Fahri Sözal, burada patlıcan, domates ve salatalık yetiştiriyor. Sözal, sadece kendi ailesine yetecek kadar yetiştirdiği ürünlerde de hiçbir şekilde doğal olmayan gübre ve ilaçlar kullanmadığını ifade ediyor. Kara saban yardımıyla sökülen patatesler, Sözal’ın eşi ve çocukları tarafından toplanıp çuvallara konuluyor. (CİHAN)
