Takım demek, 60 futbol sahası büyüklüğünde, gözleri 6 mm dolayında hamsi ağını (ığrıp) taşıyan, içinde 30 tayfa ile denizin 200-300 metre derinliklerindeki balıkları görüntüleyen yüksek frekanslı sonar cihazının ve yüksek voltajlı deniz dibi aydınlatması yapacak güçte elektrik donanımının bulunduğu, 40 metrelik balıkçı teknesi ve de tutulacak hamsileri taşımak için bu teknenin peşinden giden 1-3 küçük tekne demektir.

Bu takımlar, 450 metreyi aşmaması gerekirken 2 bin metreyi bulan, gözleri 6 mm olacak yerde 8.5 mm.’yi aşan böylece yavru hamsileri de yakalayan ağlarını, 80 metre yerine 160 metre derinlere salarak, denizde ne var ne yok yakalayacaklar. Gemilerde bulunan ve 15 km2 alandaki balıkları görüntüleyen sonar cihazı hamsi sürüsüne kaçma şansı vermeyecek. Kaçmaya kalkan sürüler güçlü deniz dibi aydınlatması ile ağa yöneltilecek ve yakalanacak.

İyi de bu vahşi avlanma sonucu yakalanan hamsiler ne oluyor? Ağ atılırken ne kadar hamsi yakalanacağını bilmeye imkân yok. Bugünün büyük ve gözleri ufak ağları ile bir seferde 150-200 ton hamsi yakalanabiliyor. Halbuki taşıyıcı teknelerin 50-60 ton balık yükleme kapasitesi var.

Hamsileri denize döküyorlar

Eğer takım 50-60 tondan fazla hamsi yakalamış ise taşınamayacak olanlar ağdan denize dökülüyor. Bu bir tür hamsi katliamı oluyor. Her takım avdan 50-60 ton hamsi ile dönünce, bu kadar hamsiye talep olmadığından elde kalanlar kilosu 25-30 kuruştan yem fabrikalarına satılıyor.

Denizlerimizden 2009 yılında 380 bin ton balık avlandı. (Balık çiftliklerinde 176 bin ton balık üretildi.) Denizlerimizden avlanan balığın yüzde 55’i, 204 bin tonu hamsidir. Bunun 114 bin tonu iç tüketime, 90 bin tonu yem fabrikalarına gitti. Hamsi üretimi 2009 yılında bir yıl önceye göre yüzde 26 azaldı.

Çünkü denizleri kurutuyor hamsi neslini yok ediyoruz.

Fatsalı, babadan balıkçı Zeki Özer’den öğrendiğime göre, hamsi Karadeniz’de kıyı boyu bütün yıl batıdan doğuya döner durur. Avlanmaktan kurtulan hamsiler soğuk mevsimde kuzey kıyılarına çıkar, oralarda doğurmaya başlar, 1 hamsi

1 milyon hamsi olarak, yaz aylarında Kilyos kıyılarından başlayarak kıyı kıyı doğuya yol alır. Fatsa-Bolaman-Yalıköy Koyu’nda, Ünye-Yosunburnu arasında

2 ay mola verir. Daha doğrusu eskiden verirdi. Şimdilerde mola veremiyorlar. Çünkü hemen yakalanıyorlar.

Fazla avlıyor, satamıyorlar

Karadenizli balıkçılar yılda 200 bin ton hamsi avlanmasına gerek olmadığını, hamsi avına sınırlama ve denetim getirilmesi gerektiğini söylüyorlar. Öneri avlanmaya kota getirilmesi, 30 metreden büyük teknelere ruhsat verilmemesi, bir takımın gecede 10 tondan fazla hamsi avlamaması ve de balık yasağının 1 Ekim’e kadar uzatılmasıdır.

Zeki Özen diyor ki, Karadeniz’deki balıkların çoğu, istavrit, palamut, lüfer gibi balıklar hamsi ile beslenir. Hamsi’nin yok olması bu balıkların da yok olmasına yol açıyor.

Geçen yıl Fikir Sahibi Damaklar Grubu Defne Koryürek’in öncülüğü ile “İstanbul Lüfere Hasret Kalmasın” kampanyasını başlattı. Bu kampanya, denizlerdeki yanlış avlanma sorununun gündeme gelmesine kapı açtı. Şimdilerde sadece lüferin değil, denizlerdeki tüm balıkların yanlış avlanmasının yanlışlığı tartışılmaya başlandı. Geçen hafta sonu Adalar’da kıyı balıkçıları bir araya geldi. 4 Eylül’de Bakırköy Balıkçılar Kahvesi’nde toplantı var.

Karadenizliler de hamsilerine sahip çıkar ise, belki denizlerde hayatın devamını sağlamak mümkün olabilir.

Güngör Uras

http://www.milliyet.com.tr/