2010 yılı bütçesinde gelir gider hesabı 50.1 milyar TL açığa göre yapılmıştı. Dün yapılan açıklamaya göre bütçe açığı 39.6 milyar TL olarak gerçekleşti. 

Bütçe açığı nasıl oluşur? Hükümet gelirden fazlasını harcar ise bütçe açığı oluşur. Ve de genellikle açık, yıl başında belirlenen sınırın (başlangıç bütçesindeki hedefin) üzerinde gerçekleşir. 

Bütçe açığı nasıl küçülür? Hükümet yapacağı harcamaları yapmaz ise açık küçülür. Veya bütçe geliri beklenenin üzerinde artar. 

2010 yılında ne oldu da açık küçüldü? Hükümet, bütçede belirlenen çizginin (286 milyar TL’nin) üzerinde (293 Milyar TL) harcama yaptı. Harcama bütçede belirlenen çizginin 7 milyar TL üzerinde ama... Genel bütçe gelirleri (vergi ve diğer gelirler) bütçede belirlenen rakamın (236 milyar TL) çok üzerine çıktı. Beklenene göre 18 milyar TL artış gerçekleşti. 

Gelir (kabaca) 18 milyar TL artarken harcama artışı 7 milyar TL’de kalınca, bütçe açığı da bütçede belirlenen rakamın 10.5 milyar TL altında kaldı. 50.1 milyar TL yerine 39.6 milyar TL olarak gerçekleşti. 

Harcamalardaki 7 milyar TL artış nereden ortaya çıktı? Kaba rakamlarla personel harcamalarında başlangıç bütçesine göre 2 milyar TL, mal ve hizmet alım giderlerinde 4 milyar TL, yatırım harcamalarında 7 milyar TL ve diğer harcamalarla toplam faiz dışı harcamalarda başlangıç bütçesinin 15 milyar TL üzerinde artış oldu ama... Faiz giderleri tahmin edilen rakamın (56.7 milyar TL) 8.5 milyar TL altında gerçekleşti. Böylece faiz harcamalarındaki gerilemeden elde edilen kaynak, harcama artışına yama oldu. 

Vergi gelirleri nasıl arttı? 2010 yılı bütçesi hazırlanırken 193 milyar TL’lik bir vergi geliri tahmini yapılmıştı. Halbuki 210 milyar TL vergi geliri toplandı. Başlangıç bütçesine göre vergi gelirlerinde 17 milyar TL, 2009 bütçesine göre 38 milyar TL artış gerçekleşti. 

Hangi vergilerin gelirinde artış var? 2010 yılında gelir ve kurumlar vergilerinden gelen para sadece 61 milyar TL. Buna karşılık ithalatta ve dahilde alınan KDV ve ÖTV geliri toplamı 119.7 milyar TL. 

2010 yılında bir yıl önceye göre gelir ve kurumlar vergisi gelirlerindeki artış 4.9 milyar TL. Başlangıç bütçesine göre artış 1.9 milyar TL. Buna karşılık ithalde ve dahilde alınan KDV ile ÖTV gelirlerindeki artış başlangıç bütçesindeki tahminin 12.5 milyar TL üzerinde. 

KDV ve ÖTV’de artış nereden kaynaklanıyor? İthalat artınca ve içeride tüketim artınca KDV ve ÖTV gelirleri de artıyor 

Sonuç: Dünyada zengin ülkeler bile bütçe açığı sorunu yaşarken, bizim 2010 yılında açığı başlangıç bütçesinde öngörülen büyüklüğün altına indirmemiz önemlidir. Bütçe açığının milli gelire oranını düşürmemiz önemlidir. Her şeye rağmen hükümetin harcamalarda firene dikkat etmesi önemlidir.

Kumaş ve hazır giyim ithalatında ek vergi uygulaması

Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yayınlanan 2 ayrı tebliğ çerçevesinde AB ülkeleri dışından yapılan kumaşlarda yüzde 40, giyim eşyasında yüzde 30 oranında bir vergi artırımı yapılması öngörülmektedir. 

Tebliğleri Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonraki ilk değerlendirmelerde bu uygulamanın mevcut vergilerin belli oranda artırımı şeklinde gerçekleşeceğini belirtilmişti. 

Dış Ticaret Müsteşarlığı ile dün yapılan temaslarda, yürürlükteki vergi oranlarına ek bir vergi uygulamasının hedef alındığı anlaşılmıştır. 

Açık anlatımıyla, örneğin yüzde 10 oranında gümrük vergisine tabi bir ürünün vergisi yüzde 30 oranında artarak yüzde 13 olmamakta, bu üründen yüzde 30 oranında ek vergi alınması öngörülmektedir.

Güngör Uras

http://ekonomi.milliyet.com.tr/