Başbakan ve hükümet seçime öncelik verdiği için (1) alınan tedbirler gecikmeli alındı, (2) alınması gereken tedbirler alınmadı.
Ekonominin bozulan dengelerini eski haline getirmek zaman alacak. Özellikle işsizler ile alt gelir grubundaki insanların acil olarak desteğe ihtiyacı var.
Bu tür destek hem sosyal bakımdan hem de ekonomik bakımdan zorunludur. Ülkeye iyilik getirir.
Uzun seçim döneminde Başbakan ve hükümet ortanın altı ve alt gelir gruplarının sorunlarıyla ilgilenmeye vakit bulamadı. Bu kesime dönük hiçbir politika geliştirilemedi, destek sağlanamadı.
Ekonomi denilen şeyin hedefi insanlara iş ve aş bulmaktır. İnsanların işi ve aşı yok ise “Ekonomi yolunda gitmiyor” demektir.
Başbakan, krizi önlemek için 53 tedbir alındığını söyledi. Başbakan Yardımcısı 5 paket içinde uygulamaya konulan tedbirlerin faturasının 36 milyar TL olduğunu açıkladı. 

Harcama çeki!
Bu pahalı faturanın büyük bölümü otomotiv, beyaz eşya, elektronik eşya, mobilya, lüks konut satışlarındaki KDV ve ÖTV oranlarının düşürülmesinden kaynaklandı.
Tabii ki bu malların satışının hızlanması ekonomi için önemlidir. Bundan ülke ekonomisi yarar görecektir. Ama KDV ve ÖTV’si indirilen mallar genelde ortanın üstü ve üst gelir grubunun satın alacağı ve aldığı mallardır.
Bunların KDV ve ÖTV indiriminin faturasını ise genelde (bu indirimli malları satın almaları mümkün olmayan) ortanın altı ve alt gelir grubundakiler soğan, domates, patates, maydanoz satın alırken fiyata eklenen KDV ile ödeyeceklerdir.
İşte bunun içindir ki ortanın altı ve alt gelir grubundaki insanlara şu dönemde verilecek parasal destek büyük önem taşımaktadır.
Hem onları rahatlatacak hem de bu destek talep olarak piyasaya çıkacaktır.
Başbakan, seçim yasaklarından önce NTV’de yaptığı son seçim konuşmasındabir defa için “harcama çeki” dağıtılmasına sıcak bakmadığını söyledi.

Desteklerin faturası
Ümit edilir ki, seçim sonunun rahatlığı içinde bu konuyu inceleme fırsatı bulur. Önemini anlar.
-  Bütçeye yük getirmeden, borçlanma ihtiyacı ortaya çıkarmadan kullanılabilecek kaynak İşsizlik Sigortası Fonu’dur. Mart sonu itibariyle fonda 39.7 milyar TL var.
Bu kaynaktan ücretlerinden kesilen paralarla bu fondaki birikimi sağlayan (fonun sahibi) işçilere ve işsizlere ve işçi emeklilerine bir defaya mahsus olmak üzere 500 veya 1.000 TL’lik “destek çeki” dağıtılabilir.
-  TEPAV (Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı), Türkiye Ekonomisi İçin Kriz Önerileri başlığını taşıyan bir rapor yayımladı.
Bu raporda, 2022 Sayılı Kanun kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan maaş bağlanan yaşlı, malul ve sakatlara bir seferlik 500 TL destek önerisi var. Bu desteğin maliyeti 1.2 milyon TL olarak hesaplanmış.
-  Bir başka öneri, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’dan ayda 1.000 TL veya daha az emekli aylığı alanlara bir defa için 500 TL destek verilmesidir.
Bu desteklerin faturası, üst gelir gruplarının satın aldığı mallardaki KDV ve ÖTV indirimlerinin faturasının dörtte birinden az olacaktır. Ama sosyal bakımdan zorunludur. Bu tür ödemeler piyasaya talep olarak çıkacağından ekonomiye de hareket getirecektir.

Güngör Uras

milliyet.com.tr