Kamu yönetimi ile iş dünyası arasındaki iletişim sorunu bir kere daha kendini gösterdi. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, içkide vergi indirimi yapılacağını söyleyince, içki üreticileri, ‘bizim haberimiz yok aksine artış bekliyorduk' diye şaşırdı.

Hep söylediğim bir tespitim vardır. Ekonomide yaşanan sorunların en başında, kamu yönetimi, daha doğrusu karar vericiler ile, iş dünyası arasında iletişim eksikliği gelir. Hoş, iletişim kurulduğu zamanlarda da iş dünyasına göre değişen fazla bir şey olmuyor. "Sorunları, yapılması gerekenleri masada anlatıyoruz; bize hak veriyorlar, sonra bir bakıyoruz tam tersi bir uygulama çıkmış."

Şu bir gerçek ki, iş dünyası ile kamu yönetimi arasında sürekli olarak hem iletişim, hem de güven sorunu yaşanıyor. Kriz dönemlerinde ise bu sorun daha da artıyor.

İşte, alkollü içki sektöründe bugün yaşananlar da bunun bir örneği. Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, yerli içkilere vergi indirimi getirileceğini, kararnamenin en kısa sürede yayınlanacağını açıklıyor... İçki üreticileri ise, "Bizim böyle bir bilgimiz yok. Aksine artış bekliyoruz" diyerek, şaşırıyor.

İlginçliğe bakın siz. Bir sektör hakkında, bir karar alınıyor, -olumlu ya da olumsuz, önemli değil- ama o sektörün bundan haberi yok.

Belli ki, Bakanlar Kurulunda içkide vergi indirimi konusu gündeme gelmiş, konuşulmuş. Yoksa Ertuğrul Günay'ın kendi kendine böyle bir açıklama yapacağına hiç ihtimal vermiyorum. Ama ne indirimi yapılacak, hangi içkilerde yapılacak, indirim oranı ne olacak, ne kadar sürecek kimsenin haberi yok. Hadi, bizim haberimizin olmaması doğal da o sektörün bihaber olması garip.

İçki üreticilerinin de söylediği gibi aslında beklenti, özellikle rakıda bir vergi artırımına gidileceği. Çok iyi hatırlıyorum, geçtiğimiz aylarda yine bu sütunda, Mey İçki CEO'su Galip Yorgancıoğlu ile yaptım bir sohbeti okuyucularımla paylaşmıştım. Ve o yazımda, hükümetin kriz nedeniyle düşen vergi gelirlerinin acısını içkiden çıkartacağını belirtmiştim. Nitekim, o dönemde hükümet, içkide vergi artırımı yapmanın hazırlıklarına girmişti.

İçkiden alınan vergi

İçkide uygulanan vergi konusunda tespiti doğru yapmakta fayda var. Türkiye, Avrupa Birliği içinde İskandinav ülkeleri ile İngiltere'den sonra içkiye en yüksek vergiyi uygulayan üçüncü ülke konumunda. Ama şunu da unutmamak lazım ki, İskandinav ülkelerinde kişi başına gelirin 30 bin Eurolar düzeyinde olduğunu hesaba katacak olursak, uygulanan verginin de çok fazla olmadığı ortaya çıkıyor.

Yine Türkiye'de devletin vergi gelirlerinin içinde içkiden alınan verginin payı çok yüksek. O nedenle de içkide bir vergi indirimine Maliye Bakanlığı, bugüne kadar hiçbir zaman yanaşmadığı gibi, aksine her sıkıştığında içkiden alınan vergiyi artırmıştır.

Keza birkaç ay öncesine kadar da; karar, yine içkide vergi artırımı yapılacağı yönündeydi. Bunu duyan içki üreticileri de Maliye Bakanlığını, alkollü içkide getirilecek 3-4 TL'lik vergi artışının satış hacimlerini aşağı çekeceğine, devletin de beklediği gelir artışının gerçekleşmeyeceğine ikna etmeye çalışıyorlardı. Haklıydılar da çünkü, alkollü içki sektöründen gelen 2 milyar TL'lik vergi gelirinin, artış nedeniyle azalması da mevzubahisti.

AB, eşitlensin diyor

Tabi bu işin iç pazar boyutu. İçki konusunun bir de Avrupa Birliği boyutu var ki, bu daha da ilginç. Avrupa Birliği ile müzakerelerde; AB, tüm yüksek alkollü içkilerin vergisinin aynı seviyede olmasını istiyor. Bu da şu anlama geliyor. Viskinin vergisi ile milli içkimiz olan rakının vergisinin aynı olması.

Burada da karşımıza bir başta garabet çıkıyor. Çünkü AB üyesi Yunanistan'da rakı yani, Uzo, milli içki olmasından ötürü korunuyor. Bizim içki üreticilerinin bu konudaki tek isteği de Yunanlı Uzo üreticilerine tanınan korumanın aynısının kendilerine tanınması. Hükümetin de müzakereler sırasında bu örneği ortaya koyup, AB'nin yaptığı baskıyı bertaraf etmeleri.

İşte içki üreticilerinin son birkaç aydır en büyük sıkıntısı bir taraftan kriz nedeniyle alkollü içeceklere bir vergi zammının gelmemesi, diğer taraftan da müzakerelerde AB'nin baskısı ile vergilerin eşitlenmesi adına rakıda vergi artışı yapılmaması.

Keşke sektörler konuşulsaydı

Şimdi anladınız mı, konu bu kadar önemli ve çok taraflıyken, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay'ın çıkıp, sektörün hiç haberi olmadan alkollü içkilerde vergi indirimi yapılacağını söylemesini neden ilginç bulduğumu.

Bu arada şunu da söyleyeyim. Hükümetin alkollü içkide vergi indirimine gitmesinin bir nedeni de kaçak ve sahte içkinin önüne geçme ki, çok doğru. Malum son zamanlarda sahte içkiden dolayı yeniden ölümler başladı. Çünkü siz vergiyi artırdıkça sahtecilik de o oranda artıyor.

Kısacası, bu sektöre yönelik yapılacak bir vergi indirimi doğru bir karardır. Önemli olan ise, hangi amaçla ve nasıl yapılacağı. Bundan da önemlisi, bu sektördeki tüm oyuncularla konuşulup, tartışılarak tüm sektörün yararına bir karar alınması.

Noyan Doğan

referansgazetesi.com