2011 yılının ilk 3 aylık döneminde GSYH (milli gelir) yüzde 11.0 oranında büyüdü.
Bu büyümenin arkasında ithalat artışı var.
Yılın ilk 3 ayında dış ticaret açığı (ithalat ile ihracat arasındaki fark) 18.6 milyar dolar, cari açık (ülkenin döviz açığı) 21.8 milyar dolar idi.
2011 yılının ilk 3 ayındaki harcamalar şöyle: Milli gelir 100 iken, özel tüketim 73.1 ,devlet tüketimi 9.7, sabit sermaye harcamaları 26.4 toplayınız. Eder 109.2. Bundan stoğa giden 0.8'i çıkarınız kalır 108.4.
Demek ki biz 3 ayda 100 gelirimiz olduğu halde 108.4 harcamışız.
İyi de bu 108.4 harcamanın kaynağı nedir?
TÜİK hesaplamalarına göre 3 ayda milli gelirimizin dolar karşılığı 180.6 milyar dolardır. Aynı dönemde cari açık 21.8 milyar dolar. Demek ki milli gelirin yüzde 12.1'i kadar bir kaynak dışarıdan gelmiş.
İşte ithalata dayalı büyüme denen budur.
Dışarıdan gelen paraları kim harcıyor?
Halkımız yılın ilk 3 ayında 100 olan milli gelirin 73.1'ini tüketmiş. Bir yıl önceye göre hane halkı tüketim artışı yüzde 12.1 oranında. Ekonomi yüzde 11.0 büyürken, yaratılan gelirin yüzde 73.1'ini tüketen hane halkının tüketimi yüzde 12.1 oranında artınca, tasarruf açığı ortaya çıkıyor.
2011 yılının ilk 3 ayında tarım yüzde 3.6 büyüdü. Fakat tarımın milli gelir içindeki payı sadece yüzde 3.9 oranında.
Esas olan imalat sanayii. Milli gelir içindeki ağılığı yüzde 25.8 oranında. İmalat sanayii yüzde 12.3 büyüyor peşinden ticaret, ulaştırma ve mali aracı kurumları sürüklüyor.
Bu üç kesimin milli gelir içindeki ağırlıkları büyük. Ticaretin ağırlığı yüzde 13.8, ulaştırmanın yüzde 15.2, mali aracı kuruluşların yüzde 12.2 oranında.
İlk 3 ayda sanayinin peşinden giden ticaret yüzde 17.2, ulaştırma yüzde 12.2, mali aracı kuruluşlar yüzde 9.1 büyüdü.
İnşaat yüzde 14.8 oranında büyüdü ama inşaatın toplam milli gelirdeki ağırlığı küçük. Sadece yüzde 5.8 oranında.
İlk 3 ayda böyle idi de sonra ne oldu? Ne olacak?
İthalata dayalı büyüme devam ediyor.
Dün TÜİK mayıs ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. İthalat 21.0 milyar dolar, ihracat 10.9 milyar dolar. Dış ticaret açığı 10.1 milyar dolar.
Yılın ilk 5 ayında ithalat yüzde 43.8 artarken ihracat yüzde 20.1 arttı. Dış ticaret açığı 43.7 milyar dolara ulaştı.
Demek ki ithalat artışı ve ithalata dayalı büyüme devam ediyor.
Durup dururken kimse döviz fiyatının yükselmesini istemez. Döviz fiyatının yükselmesi çok kimseyi üzer ama ortada bir gerçek var. İthalat artış hızını gerçekçi döviz kuru uygulaması başlamadan kesmeye imkan olmadığı görülüyor.
Tevfik Güngör
