Osman Arolat

Dünya Gazetesi

Küresel kriz birçok sektörde üretim, istihdam ve ihracat daralmasına neden olurken, tarımsal üretim, istihdam ve ihracatta artış oluyor. 2009 yılı beklentileri de yüksek. Ancak, biz tarımı iyi hava koşullarına bağlamak dışında gerekli bir düzenlemeye ve stratejiye tabi tutmuyoruz. Girdi maliyetlerinin yüksekliğinden, tarım alanlarının bölünmesine, doğru ürün cinslerinin desteklenerek özendirilmesine hiçbir ciddi önlem almıyoruz.

Kriz birçok sektörü olumsuz etkiliyor. Büyümede, kapasite kullanım oranlarında, üretim ve ihracatta dramatik düşüşler ortaya çıkıyor. İşsizlik korkutucu boyutta artıyor. Tarım sektöründe ise 2008 yılında yüzde 4.1 büyüme, üretimde artış, ihracatta artış görülüyor. Tarım sektöründe yıllardır süren çözülme son bulurken, tarımda istihdam 2009 yılı Ocak ayında geçen yılın aynı dönemine göre 259 bin kişilik artış gösteriyor. Tarım istihdamı yüzde 15.5'ler seviyesine yükselen işsizliğin büyümesini değil, az da olsa frenlenmesine sebep olan bir gelişme gösteriyor.

2009 yılı tarımsal üretim beklentileri birçok ürün için iyi bir rekolte olacağı düşüncesine neden oluyor. 2007 ve 2008 yıllarında yeterli yağış alınmadığını belirten uzmanlar, bu yıl alınan iyi yağış, kuraklık olmayacağını ve başta buğday olmak üzere birçok üründe daha iyi bir hasat beklediklerini belirtiyorlar. Ancak bazı bölgelerde aşırı yağış nedeniyle sel baskınlarının özellikle mısır ve pamuk tarlalarında zararlara yol açtığını ifade ediyorlar. DÜNYA muhabirlerinin bölgelerden ve uzman kuruluşlardan derlediği bilgiler buğday, arpa, çeltik, kırmızı mercimek, ayçiçeği, şeker pancarı üretimlerinde son yılların en yüksek rekoltesinin beklendiğini ortaya koyarken, sebze ve meyve üretiminde de önemli bir artış olacağı düşünülüyor. Pamuk üretiminde ise azalma bekleniyor.

 Bütün bunlar 2008 yılında üretim, istihdam ve ihracattaki kıpırdamanın, olumlu gelişmenin 2009 yılında da olumlu hava koşulları, iyi yağışlar nedeniyle süreceğini gösteriyor. Amma bu da gösteriyor ki, tarımdaki bu gelişme iyi havaya bağlı olarak ortaya çıkıyor. Tarım alanında yapılması gereken doğru stratejik düzenlemenin, tarıma bütünsel olarak bakan programlar düzenlenmesinin henüz ortada olmadığını, bu alandaki birçok kararın yap-boz şeklinde yürüdüğünü gösteriyor.

8 yıldır sürdürülen Dünya Bankası destekli Tarımda Reform Uygulama Projesi 31 Aralık 2008'de son buldu. Bu projeye bağlı olarak yürütülen ve tarımsal üretime destekten çok köstek olan Doğrudan Gelir Desteği uygulaması bu yıl yürürlükten kalktı. Ayrıca, Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri'nin yeniden yapılandırılması sürecine de son verildi. Şimdi Dünya Bankası'ndan bağımsız olarak Sanayi Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığı'nca hazırlanan yeni yasa taslağına göre birliklerin özel sektör bankalarından kredi kullanarak finansal desteklerini sürdürmeleri planlanıyor.

Ziraat Bankası da "bahar paketi" uygulaması ile faizini ödeyen tarımsal kredi borçlularının vadesini 2010 yılına uzattı. Sübvansiyonlu kredilerin vadelerini 24 aya, yatırım kredilerinin süresini de 5 yıldan 7 yıla uzattı. Ama bütün bu gelişmeler, buna karşılık tarımsal destekleme bütçesi geçen yıl yaklaşık 5.5 milyar TL iken bu yıl 500 milyon azaltılarak 4.950 milyar TL'ye indirildi. Ayrıca, gübre ve ilaçlar başta olmak üzere bütün tarımsal girdiler yüzde 50-100 oranında zamlandı. Girdi maliyetlerindeki artışa karşın, fiyatlarda artış olmadığı için çiftçilerin borçluluğu arttı. Üstüne ekonomik kriz de gelince yeraltı sulaması yapanlar elektrik borçlarını ödemekte zorlanmaya başladılar. Çiftçiler Ziraat Bankası'nın açıkladığı yeni desteğin yeterli olmadığını, tarımsal kredilerin bütününde vade uzatımı ve faiz indirimi yapılmasını istiyorlar. Ayrıca, elektrik borçlarının bir takvime bağlanmasını ve faizlerinin talep edilmemesi önerisinde bulunuyorlar. Ayrıca girdi maliyetlerini aşağıya çekmek için gübre ve mazotta da vergi indirimi talep ediyorlar. Doğaldır ki bu talepler 2009 yılı üretimlerini yaparken rahatlama isteklerinden kaynaklanıyor. Amma esas olanak tarımımızın yeniden yapılandırılması ve iyi yağışa, iyi hava koşullarına bağlı olmadan da sürekli yüksek verim alınması için bir stratejik plana ihtiyacımız olduğu unutulmamalıdır. Çünkü tarımın endüstriyel hale gelmesi, hem tarımsal üretimde katma değerin artması, hem tarımsal istihdam, hem ihracat hem de sağlıklı beslenmemiz açısından büyük önem taşıyor.

Kaynak: Dünya