İnerken de çıkarken de birileri üzülüyor

2003 yılında TÜFE (Enflasyon) 100 idi. 2011 Ekim’inde 190 oldu.  2003 yılında 100 TL’ye ev veya işyeri kiralayan ve her yıl TÜFE (enflasyon) kadar kira artışı şartına razı olanlar 2011 Ekim ayında 190 TL kira ödüyor.

2003 yılının ekim ayında dolar 1.49 TL idi. O tarihte aylık kirası 100 dolar olan bir işyerini kiralayan ve 100 dolar karşılığı her ay 149 TL ödeyen kişi, dolar değeri değişmediği için aradan geçen 7 yıl boyunca ekim aylarında sırasıyla 147/134/145/118/149/148/143 TL aylık kira ödedi.

Başka anlatım ile 2003 yılında 100 olan kira bedeli 7 yıl boyunca sırasıyla 98/90/97/79/100/99/96 oldu. Doların değeri yükselmediğinden kiranın TL karşılığı 7 yıl artmadı. Bazı yıllar eksildi.

Kira TL’de % 90 arttı

2011 yılının ikinci yarısında dolar fiyatları tırmanışa geçti. Ocak ayı başında 1.55 TL olan dolar, 1.86-187 TL’dan satılır oldu. Yılbaşına göre yüzde 21’e yakın bir artış gösterdi.

Dolar fiyatının bu ekim ayındaki 1.86-1.87 TL’lik fiyatı, 2003 yılının ekim ayındaki 1.49 TL’lik fiyatına göre yüzde 25 oranında yukarıdadır.

Demek ki, 2003 yılında dolar ile ev veya işyeri kiralayanlar, o yıl dolar karşılığı 100 TL ödüyorlarsa, bu ay bugünkü döviz kuru ile 125 öder

hale geldi.

Bu uzun açıklamadan sonra özetleyeyim:

- 2003 yılında TL ile ev işyeri kiralayan, maaş-ücret bağlantısı yapanlar, kirayı veya ücreti TÜFE’ye (enflasyona) endeksleyenlerin,

100 TL’lik kiraları veya ücretleri

bugün 190 TL oldu.

- 2003 yılında (veya 7 yılı boyunca döviz kuru değişmediği için bu süre içinde) dolar ile kiralanan evlerin veya işyerlerinin veya ücretlerin TL karşılığı, kontrat döneminde, anlaşma döneminde 100 iken, bugün sadece 125 oldu.

Kiracılar dolarda kazançlı

Özetle görülüyor ki,

- 2003 yılından bu yana kirayı TL olarak enflasyona bağlayanlardan ev sahipleri kazanmış. Kiracılar büyük ölçüde kayba uğramış.

-Evlerini işyerlerini dolar ile kiraya verenlerin eline, 7 yıl boyunca zam geçmemiş. Tersine kiranın TL karşılığı düşmüş. Kiracılar büyük ölçüde kazançlı çıkmış.

Bu bir durum tespitidir. Önce durumu tespit edelim. Gerçeği görelim, sonra olan biteni değerlendirelim.

Ülkede “kontrat serbestisi” vardır. Ünlü Ticaret Hukuku Hocası Prof. Dr. Ünal Tekinalp’e sordum. Borçlar Kanunu’nun 38’inci maddesi yabancı para ile yapılan kontratların ödenmemesi halince uygulanacak hükümlere yer veriyor diyerek beni aydınlattı.

Önemli olan istikrar. İstikrar olmaz, iniş çıkışlar devam ederse,dolar inerken de çıkarken de

ağlayanlar olacak.