Ne kadar köfte o kadar ekmek (Ne kadar vergi o kadar hizmet)
Güngör Uras
Olayların içinden
[email protected]
Ne kadar vergi, o kadar hizmet... Vergi toplanamaz ise, hizmet de artırılamaz.
Hele hele bütçe disiplini varsa. Bütçe disiplini harcamaları vergiye göre sınırlamaktır. Bütçe açığına mani olmaktır. Bütçe disiplini başarıdır. Denk bütçe yapmak başarıdır. Fakat marifet ülkede geliri olandan geliri ölçüsünde vergi alarak bütçe gelirlerini artırmaktır. Bu yapılamaz ise KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergiler ile zengin fakir farkı olmadan vergi toplanması zorunluluğu ortaya çıkar. O zaman bütçe harcamaları KDV ve ÖTV gibi halkın yaygın ödediği verginin geliri ile sınırlandırılır.
Bütçe gelirini artırmak için devamlı olarak KDV ve ÖTV artırılır. Hükümetlerin hizmeti büyümez. Maliye Bakanı’nın dün açıkladığı 2012 Bütçesi vergi geliri tahminine göre, (çoğu memur ve ücretlilerden kaynakta kesilen vergilerden oluşan) gelir vergisinden 53 milyar TL, (çoğu bankalardan alınan) kurumlar (şirketler) vergisinden 27 milyar TL gelir bekleniyor. Geçen yılın bütçesine göre vergi geliri artış tahmini gelir vergisinde yüzde 13, kurumlar vergisinde yüzde 18 dolayında. Varlıklı kesimden, gelirleri ölçüsünde alınan bu vergilerin oranını artıramayan ve de vergi vermeyenleri kümese sokamayan Hükümet, KDV ve ÖTV ile halkı yolmak zorunda. 2011 bütçesine göre 2012 yılında dahilde alınan KDV gelirinde yüzde 26, ithalde alınanda yüzde 31, özel tüketim vergisi gelirinde yüzde 15 artış bekleniyor. Fabrikatör, banker, müteahhit Recep Beylerin ödeyeceği gelir ve kurumlar vergisinden gelecek toplam vergi geliri tahmini 81 milyar TL iken Ayşe Hanım Teyzemlerin ve Ali Rıza Bey Amcamların ödeyecekleri toplam KDV ve ÖTV geliri tahmini 158 milyar TL. Bunu artırmak (pardon güncelleştirmek) için önümüzdeki aylarda KDV ve ÖTV oranları daha da artırılacaktır. (Müjde!)
Önemli olan geliri vergilemek
Bunları yazıyorum ama, bu anlatılanlar bu yılın derdi değil. Bunlar böyle geldi, böyle gidiyor. Maliye vergi vermemekten semirmiş kazları kümese sokamayınca, kümese giren cılız kazların tüylerini yolmak mecburiyetinde kalıyor.
Hükümetimiz bu yıl milli gelirin yüzde 20’sini vergi olarak (sosyal güvenlik primleri hariç) tahsil edecek. Milli gelirin yüzde 24.4’ü kadar harcama yapacak. Bütçeyi hazırlayanların elini kolunu bağlayan ödenekler var. Öncelikle bunlara para ayrılıyor. Memura (sosyal güvenlik katkısı dahil) 96 milyar TL + Faize 50.3 milyar TL+ Açığını kapatmak için Sosyal Güvenlik Kurumu’na 69.1 milyar TL + Kanun gereği vergi gelirlerinden Mahalli İdarelere 27.6 milyar TL ödenecek. Toplayınız
bu kalemleri 243 milyar TL eder. 350 milyar TL olan toplam bütçe giderinin yüzde 70’i gitti. Kalan para, bir yıl önceki ödenekten az olmamak üzere dağıtılacak... Ve de halk mutlu kılınacak (!). AKP hükümetinin aldığı oyların arkasında işte bu sınırlı imkânları bilinçli dağıtma becerisi var. AKP hükümetlerini, sınırlı ödenekleri dağıtma becerisini göremeyenler, anlayamayanlar bunları Fak-Fuk-Fon sadakası, Kömür yardımı diye küçümsüyorlar.
AKP püf noktasını biliyor
Bakınız AKP hükümeti, halkı partiye oy verecek ölçüde etkilemek (veya memnun etmek) için 2012 bütçesinde ne tür ödeneklere yer veriyor:
- Esnaf ve tarımsal kredi faiz desteği KOBİ destekleri ve teşvikler için 2.8 milyar TL ödenek ayrılmış. İstihdam maliyetini azaltmak için işveren priminden 5 puan indirim yapılıyor. Bu amaçla bütçeye 5.4 milyar TL ödenek konulmuş.
-Her yerleşim bölgesindeki ihtiyaç sahiplerine yardım için kullanılan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu’na 3 milyar TL, özürlülerin eğitimine 2.9 milyar TL ödenecek.
- 65 Yaş üzerindekilere 110 TL, muhtarlara 348 TL aylık ödeniyor.
- Öğrencilere burs desteği, harç kredisi veriliyor. Eğitim bütçesi yüzde 14.8 artırılarak 39.2 milyar TL’ye, üniversitelerin ödeneği 12.7 milyar TL’ye çıkarılmış.
- Sağlık Bakanlığı bütçesine 13.8 milyar TL, Aile hekimliğine 3.5 milyar TL ayrılmış. Köylere sağlık hizmeti için bu yıl 1.355 yeni ambulans alınıyor. Evlerde 140 bin kişiye sağlık hizmeti sunuluyor. Doğudaki hamile kadınlar için Misafir Anne Evleri açılıyor.
- Çiftçiye 7.2 milyar TL’si ürün desteği olmak üzere 11.0 milyar TL destek var.
- Köydes, Sukap gibi projelerle kırsal alanlara 1 milyar TL yardım yapılacak.
Yaygın halk kesimini ilgilendiren, bütçedeki bu tür ödenekler. Özetle, 2012 Bütçesi’ni değerlendirmek isteyenler, zorunlu ödenekler dışında kalan, yaygın halk kesimini ilgilendiren bu tür ödeneklere bakmalıdır. Şu günlerde birçok ülkede insanları sokağa döken ödenekler de bunlardır? Gençler okul giderlerinden, emekliler maaşlarından, halk sağlık ve sosyal yardım hizmetlerinin yetersizliğinden yakınıyor.
