Reel sektörün uykularını bu tablo kaçırıyor! Finansal kesim dışında kalan kuruluşların döviz varlık ve yükümlülükleri arasındaki fark, yani açık pozisyon yıl ortasında 119 milyar doları aştı. Açık pozisyonun bu düzeye ulaşması kadar önemli bir başka gösterge de, varlık-yükümlülük oranının düzeyi. Reel sektörün döviz varlıkları, haziran ayı sonu itibariyle döviz yükümlülüklerinin ancak yüzde 41.6'sını karşılayacak durumda. Bu oranın, hiç bu kadar düşük olmadığını, aynı şekilde açık pozisyonun da hiç bu kadar büyümediğini belirtelim…
Açık pozisyon 119.3 milyar dolara ulaştı, varlık-yükümlülük dengesi yüzde 41.6'ya kadar indi; ancak bu veriler yaklaşık dört ay öncesinin. Normalde dört ay çok önemli bir süre değil; ancak, ekonomide kıyametin bu dört ayda koptuğunu da gözden uzak tutamayız.
Hazirandan sonraki dönemde döviz varlık-yükümlülük verilerinin nasıl seyrettiğini bilmiyoruz. Ancak, rakamların bir anda varlık ya da yükümlülük lehine kayda değer bir değişim gösterdiğini de beklememek gerekiyor. Mevcut eğilimin sürmesi olasılığı güçlü.
Bir tek şu gerçek var; gidişattaki olumsuzluğu gören, kurlarda artış olacağını tahmin eden reel sektör kuruluşları döviz varlıklarını artırma ya da yükümlülüklerini azaltma yönünde çaba göstermiş ve bu sayede açık pozisyonlarını daraltmış olabilirler. Bu eğilimin ne kadar yaygın olduğuna bağlı olarak da toplam açık pozisyondaki artışın hazirandan sonra bir miktar hız kesme olasılığı var. Hatta belki de açık pozisyon çok az da olsa gerileme bile göstermiştir.
28.7 milyarlık artış
Reel sektörün açık pozisyonu ilk çeyrekte 17.5, ikinci çeyrekte 11.2 milyar dolar olmak üzere ilk yarı toplamında 28.7 milyar dolarlık artış gösterdi.
Yılın ilk yarısında döviz varlıkları 5.1 milyar dolar azalırken, döviz yükümlülüklerinde 23.6 milyar dolar artış oldu.
Reel sektörün varlıklarındaki azalma, en büyük varlık kalemi olan mevduattaki gerilemeden kaynaklandı. İlk altı ayda mevduatta 6.4 milyar dolarlık bir azalma ortaya çıktı; diğer kalemlerdeki artışlarla varlık azalması 5.1 milyarda kaldı.
Yükümlülüklerdeki artışın hemen hemen tümü ise nakdi kredilerden. Altı ayda 23.6 milyar dolar olan toplam yükümlülük artışının 21.7 milyar doları nakdi kredilerden oluştu. Nakdi kredilerdeki artışın da 18.2 milyarı yurtiçinden, 3.5 milyarı yurtdışından sağlanan kredilerden meydana geldi.
Yük 25 milyar lira arttı
Haziran sonunda 1.62 olan dolar kuru, bugünlerde 1.83 dolayında seyrediyor. Yani dolar, haziran sonundan bu yana Türk Lirası'na karşı yüzde 14 kadar değer kazandı.
Reel sektörün haziran sonundaki 119 milyar dolarlık açık pozisyonunun TL karşılığı yaklaşık 193 milyardı. Açık pozisyonun TL karşılığı şimdi 218 milyara yükseldi. Yani, dört aya yaklaşan bu sürede açık pozisyonun TL karşılığında 25 milyar lira gibi çok yüksek bir artış ortaya çıktı.
Üstelik bu 25 milyar lira, açık pozisyonun döviz bazında hazirandaki düzeyde sabit kaldığı varsayımına dayanıyor.
Dövize hücum, alınan diğer önlemlerin de etkisiyle son günlerde biraz hız kesti. Ancak, bir dönem çok agresif bir şekilde döviz almaya yönelenlerin en azından bir kısmının Türkiye'den çıkmak isteyen yabancı fonlar değil de, döviz borçlusu Türk reel sektörü olduğu da böylece daha iyi anlaşılıyor.  |
