Dolar inecek mi çıkacak mı?
Güngör Uras
Olayların içinden
[email protected]
Türk halkı ekonominin durumunu dolar fiyatından izler hale geldi. Doların fiyatı bir iniyor, bir çıkıyor. Geçen haftaya kadar “Daha ne kadar çıkar?” diye sual edenler, bu hafta “Daha ne kadar iner?” telaşına kapıldı.
Ekonominin omurgasını oluşturan üretim, istihdam göstergeleri izlenmez oldu.
Birikimi olanlar bankaların mevduat hesabından faiz almaktan, borsaya yatırım yapmaktan ümidi kesti.
Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre bugün Başkan Türk lirasının değerini önemli ölçüde güçlendirmek amacıyla (1) Fiyat istikrarı politikası, (2) Faiz Politikası, (3) Döviz rezervi politikası, (4) Zorunlu karşılık politikası ve (5) finansal istikrar politikasından oluşan 5 maddeli bir eylem planını açıklayacak.
Piyasalar bugünkü açıklamayı merakla bekliyor. Çünkü 5 maddenin hepsi birbiriyle çelişen politika uygulamalarını gerektiriyor.
İstikrar için faizlerin aşağıya çekilmesi, döviz kurundaki tırmanışın durması gerekiyor.
Ya faiz ya döviz yükselecek
- Döviz kurundaki tırmanışın durması için faizin yükseltilmesi gerekiyor.
- Enflasyonun artmaması faizin aşağıya çekilmesine, döviz kurundaki artışın gerilemesine bağlı.
- Merkez’in ekonominin büyümesini mi, talebin daraltılmasını mı istediği belli değil. İki hedefin politikaları farklı.
Merkez bugüne kadarki açıklamalar ile piyasada güven yaratmayı başaramadı. Tersine piyasanın kafasını karıştırdı.
- Merkez Bankası devamlı “piyasayı” (para ile işi olanları, iş çevrelerini, uzun vadeli bağlantı yapacakları ve de halkı) şaşırtan (sürpriz) kararlar aldı.
- Bu tür kararlar ve uygulamalar hem işe yaramadı hem de piyasanın bankaya olan güvenini, piyasanın istikrara olan güvenini, piyasanın gelecek hakkındaki bekleyişlerini olumsuz etkiledi.
- Merkez Bankası’nın elinde bugüne kadar ateşlenmemiş çok az silah kaldı.
Alt sınır var, üst sınır belirsiz
Beklentiler yaratarak açıklanacak 5 maddelik “Eylem Planı” işte bu nedenle önemli. İşte bu nedenle merakla bekleniyor.
Ama görünen şudur:
- Merkez Bankası faizleri indiremeyecek. Tersine faizleri artırmak zorunda kalacak.
- Cari açık (döviz açığı) devam ediyor. Açığın kapatılması için dışarıdan sıcak para (döviz) girişinin devam etmesi, her ay açık rakamını aşan miktarda dövizin girmesi gerekiyor.
- Bunun için içerideki faizin yabancı fonları cezp edecek kadar yüksek olması, AB’deki çalkantıların yavaşlaması, yabancıların risk korkularının küllenmesi, döviz piyasasında ve ekonomide istikrarın sağlanması lazım.
- Bütün bunlar doların fiyatının oynak olmaya devam edeceğini gösteriyor.
- Açık anlatımıyla dolar fiyatının inebileceği sınır 1.75 TL’ler olabilir. (Dikkat buyurunuz: Olur değil... Olabilir.) Ama çıkabileceği rakamı tahmin etmek çok zordur.
