Yerli malı her Türk bunu kullanmalı

Güngör Uras

Olayların içinden

[email protected]

Atatürk’ün önerisiyle 1929’da Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu. Kurucular arasında Kazım Özalp, Hasan Saka, Celal Bayar da vardı.

Cemiyetin kuruluş amacı, 1929 Buhranı’nın yıkıcı etkilerini asgariye indirmek için, bir yandan israfla mücadele ederek tasarrufu teşvik etmek, diğer yandan yerli malların tanıtımını ve kullanımını özendirmekti.

Ancak cemiyetin savunduğu “Yerli Malı Kullan” söylemi içi boş bir söylem değildi. Cemiyet, “Türkiye’nin bozulan dış döngesine, döviz kıtlığına karşı sanayileşmeyi, sanayileşmeye kaynak yaratacak tasarrufların teşvikini, kurulacak yerli sanayiye talep yaratmak için de yerli malı kullanımını” hedef alan ekonomi politikalarının oluşturulması ve uygulanması için faaliyet gösteriyordu.

Yerli malı üretimini teşvik etmek ve üretilen yerli mallarını halka tanıtmak için o dönemin sınırlı imkânlarıyla sergiler düzenlenmeye başlandı.

Ankara’da sergievi

1932 yılında Mimar Holzmeister Dahiliye Vekaleti binasını inşa ederken önündeki avluya “U” seklinde 67 gözlü arkat yapmıştı. Her arkat bir vilayetin adını taşıyor, yılın belli dönemlerinde düzenlenen sergilerde vilayetlerde üretilen yerli mallar burada teşhir ediliyordu.

1933 yılında cemiyetin imkânları ile Ankara’da bir sergievi yapıldı. Mimar Şevki Balmumcu’nun projesi ile yapılan sergievinde yerli malların tanıtımı için devamlı sergiler düzenleniyordu. 1948 yılında sergi salonu Mimar Paul Bonatz tarafından opera binasına dönüştürüldü.

Bunun üzerine devlet cemiyet için Talatpaşa Bulvarı’nda yeni bir sergievi inşa ettirdi. Yerli malı sergileri bu binada düzenlenmeye başlandı. 1961 yılında bu sergievi binası Cumhurbaşkanlığı senfoni Orkestrası’na tahsis edildi.

Bu defa devlet cemiyete yeni bir sergi salonu yaptırmadı. Ufak bir ödeme yaptı. O para ile cemiyet için İzmir Caddesi’nde 2 apartman katı satın alınabildi.

Çok farklı ürün var

1955 yılında cemiyetin adı “Türkiye Ekonomi Kurumu” oldu. Babam cemiyetin 1945’lerden sonra yönetim kurullarında çalışmıştı. Ben 1955’ten sonra Türkiye Ekonomi Kurumu’na gider gelir oldum. Yönetim Kurulu’nda sekreterlik yaptım. Eski “Kadrocular”  Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, Asım Süreyya İloğoğlu, Süleyman Vaner, Muslihittin Fer, Nusret Uzgören toplanırlar, sohbet ederler ben de onlara kâtiplik ederdim.

Günümüzde artık “Yerli malı, Türkün malı, her Türk bunu kullanmalı” modası kalmadı. Yerli malı sergileri düzenlenmiyor. Gerçekçi olalım... Şimdilerde o kadar farklı ürün var ki... Bunların tamamını bir sergi salonuna sığdırmak imkânsız. Onun için ihtisas fuarları düzenleniyor.

Gelelim bizim Türk Ekonomi Kurumu’na 10 Aralık’ta kurumun 82’nci kuruluş yılını kutladık. Şimdilerde Prof. Dr. Ercan Uygur’un başkanlığını yaptığı kurum, ülkemizde ekonomi bilincinin yerleşmesine katkıda bulunmak için yayınlar yapıyor, çalıştaylar, toplantılar düzenliyor. İktisat eğitimi gören başarılı öğrencilere burslar veriyor, iktisatçılar arasında ödüllü yarışmalar düzenliyor.

Yılbaşı hediyesi için İKSV Tasarım Mağazası’na uğrayınız

Yılbaşı için sevdiklerinize, yakınlarınıza hediye alacaksanız, baştan savma değil de makbule geçecek hediyelik eşya arıyorsanız, İstanbul kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) Şişhane’deki merkezi Deniz Palas binasının altındaki “İKSV Tasarım Mağazası”na uğrayınız.

Mağazada tanesi 10 TL ile 2.500 TL arasında fiyat ile satılan 3 bin çeşit hediyelik eşya var. Yüzükten, bileziğe, kahve fincanından vazoya, özel olarak Türkiye’de üretilmiş çeşit çeşit eşya. Hepsi ünlü bir tasarımcının özel çizgilerini taşıyor. Abidin Dino, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Tan Oral, Mustafa Pilevneli, Aliye Berger gibi 76 tasarımcının ürünü var.

İKSV Tasarım Direktörü Aylin Kuntay yönetimindeki mağazanın içi pırıl pırıl. Çalışanlar güler yüzlü ve ilgili. Mağaza, hafta içi ve cumartesi günleri 11.00-21.00, pazar günleri ise 12.00-18.00 saatleri arasında açık.