Yabancı bankaların tarım kredileri
Ali Ekber YILDIRIM / TARIM DÜNYASINDAN
[email protected]
Bankaların tarıma verdiği kredi 2011 Eylül ayı itibariyle 29.4 milyar liraya ulaştı. Bu kredilerin çok büyük bölümü kamu bankaları özellikle Ziraat Bankası'nın verdiği krediler.
Tarımsal kredi hacminin artması belli bir kesimde kuşkuyla karşılanıyor. Çiftçilerin en azından bir bölümünün bu kredileri geri ödeyemeyeceği ve toprağını elden çıkarmak zorunda kalacağı ifade ediliyor. Ayrıca, yabancı sermayeli bankaların "tarımı ele geçirmek" amacıyla tarımsal kredileri ölçüsüz olarak verdiği iddiası var. Bu iddiaların ne kadarının doğru, ne kadarının abartılı olduğunu zaman gösterecektir.
Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Manisa Milletvekili Erkan Akçay, tarımsal kredilerle ilgili Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yanıtlaması istemi ile soru önergesi verdi. Önergeyi, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan yanıtladı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, yabancı sermayeli bankaların kullandırdığı kredilerde 2002 yılına göre büyük artış söz konusu. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin imzasıyla verilen bilgiye göre, Eylül 2011 itibariyle Türkiye'de küresel sermayeli bankaların toplam aktifler içindeki payı yüzde 41.7 seviyesinde. Bu oran Avrupa Birliği'nin yeni üye ülkelerine göre düşük (Slovakya yüzde 88.8, Romanya yüzde 85.6, Litvanya yüzde 78) Avrupa Birliği'nin eski üyelerine göre ise yüksek. Fransa'da bu oran yüzde 3.5, Almanya'da yüzde 5.1 ve İngiltere'de yüzde 30.3.
Yabancı sermayeli bankaların kullandırdığı toplam kredi tutarı 2002 Aralık ayında 2.3 milyar lira iken 2011 Eylül ayı itibariyle 120.6 milyar liraya ulaştı. Yabancı sermayeli bankaların toplam krediler içindeki payı 9 yılda yüzde 4'ten yüzde 17.7'ye ulaştı.
Tarımsal kredilere gelince, 2002'de yabancı sermayeli bankalarca kullandırılan tarım kredileri toplamı sadece 9 milyon 122 bin lira iken, Eylül 2011'de 2 milyar 854 milyon liraya ulaştı. Aynı dönemde yerli özel ve kamu sermayeli bankalarca kullandırılan tarım kredileri toplamı 4.1 milyar liradan 26.6 milyar liraya ulaştı. Bunun 22.1 milyar lirası kamu sermayeli bankalarca kullandırıldı.
En çok merak edilen kredilerin geri ödemesinde sorun olup olmadığı. BDDK verilerine göre 2.8 milyar lira tarım kredisi veren yabancı sermayeli bankaların takipteki tarım kredileri toplamı 167 milyon 387 bin lira. Eylül 2011 itibariyle takipteki tarım kredilerinin toplamı 900 milyon 634 bin lira.
BDDK önemli bir bilgiyi de veriyor. Bankacılık Yasası'nın 57. Maddesine dayanılarak hazırlanan ve 1.11.2006 tarih 26333 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren "Bankaların Kıymetli Maden Alım Satımına ve Alacaklarından Dolayı Edindikleri Emtia ve Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik'in 5. maddesinin birinci fıkrası uyarınca bankalar, alacaklarından dolayı edinmek zorunda kaldıkları varlıkları edinme gününden itibaren üç yıl içinde elden çıkarmak zorundalar.
Özetle tarım sektörü bankaların en fazla ilgilendiği ve kredi vermek için yarıştığı bir alan. Kamu sermayeli bankaların özellikle Ziraat Bankası'nın devlet desteği ile bu konuda ezici bir üstünlüğü var. Diğer bankalarda tarıma ciddi oranda kredi kullandırıyor. Bu kredilerin yakından izlenmesinde yarar var. Bankaların tarımı ele geçirmek amacıyla kredi verilip verilmediği tartışılabilir. Fakat tartışmasız bir gerçek var ki, küçük çiftçilik her geçen gün tasfiye ediliyor. Tarımda dev yatırımların egemenliği artıyor.
