Sütlerde antibiyotik ve aflatoksin sorunu 
Güngör Uras Olayların içinden
Hangi sütlerde “antibiyotik” ve “aflatoksin” bulunur? Sütte antibiyotik veya aflatoksin olup olmadığını nasıl kontrol eder? Prof. Dr. Celalettin Koçak, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Öğretim Üyesi. Bu işin uzmanı. Hocayı aradım. Bana antibiyotik ve aflatoksin’in süte nasıl bulaştığını anlattı.
Prof. Dr. Celalettin Koçak diyor ki, “Süt ve süt ürünlerinin üretiminde kullanılacak çiğ sütler sağlıklı hayvanlardan elde edilmelidir. Bileşimleri (protein, yağ, laktoz, mineral madde) ve asitlik, tuz dengesi gibi biyokimyasal özellikleri normal olmalıdır. Ayrıca, çiğ sütte tarım ve veteriner ilaç kalıntıları (Antibiyotikler ve benzerleri ), küflenen bitki yemlerinin oluşturduğu mikotoksinler (Aflatoksin) bulunmamalıdır.
Süt ve süt ürünlerinde antibiyotik ve aflatoksin bulunması normal ve yaygın bir durum değildir Eğer sütte antibiyotik ve aflatoksin var ise miktarı gıda yönetmeliklerinde belirlenmiş olan üst sınırları geçmemelidir.
Kalıntıyı tesbit imkanı varhasta olduğunda ,gerekiyorsa antibiyotik verilebilir. Verilen antibiyotik süte de geçer. Böyle durumlarda tedavi gören hayvanların sütleri ayrılır. Bu sütler işlenmez. Satılmaz. Tüketilmez. Ancak, tedavi tamamlandıktan ve antibiyotik kalıntısı belirlenen limitlerin altına düştükten sonra çiğ sütler diğer sütlere karıştırılabilir.
Aflatoksin küflü yemlerle beslenen hayvanların sütlerinde bulunabilir. Ancak, küflü yemlerle beslenen tüm süt hayvanlarının sütlerinde bulunacak diye bir kural da yoktur.”
Prof. Dr. Celalettin Koçak diyor ki, “Ülkemizde süt hayvancılığı ve süt hijyeni konusunda çok ciddi ilerlemeler sağlanmıştır. Özellikle, adresleri belli süt işleyen büyük firmalarımız, çiğ süt kalitesine önem vermekte ve kontrollerini ahırlardan başlatmaktadırlar. Bu konuda en riskli sütler sokak sütleridir. Çünkü bunlar hiçbir kontrolden geçmemekte ve denetlenmemektedir.
Belirlenen limitlerin üzerinde alındığında insan sağlığını olumsuz etkileyen bu kalıntıları (tarım ve veteriner ilaç kalıntıları ile mikotoksinleri) ısıl işlemlerle (pastörizasyon, UHT, kaynatma yolu ile) sütten uzaklaştırmak ve etkisiz hale getirmek mümkün değildir. “
Denetimi devlet yapacak
Hocadan aldığım bilgi üzerine Süt ve Süt Ürünleri Uzmanı Gülay Özcan hanımı aradım. Süt işleyen tesislerin antibiyotik ve aflatoksin kontrolunu nasıl yaptıklarını sordum.
Gülay Özcan dedi ki, süt işleyen tesisler, özellikle küçük işletmelerden süt toplarken, toplama sırasında antibiyotik testi yaparlar. Büyük işletme antibiyotikli süt alamaz. Alır ise yoğurt ve peynir yapamaz. Antibiyotik yoğurt ve peynir yapan yararlı mikropları yok eder. Aflatoksin testi ise işletmelerde yapılır. Bu test sonuçları her süt grubu için ayrı ayrı saklanır.”
Özet ile tüketicinin hangi sütte antibiyotik var, hangi sütte aflatoksin var diye kendi imkanlarıyla tesbit yapması imkansız. Açık satılan sütlerde hiçbir denetim yok. Sanayi sütlerinde bu tür denetimlerin yapıldığı var sayılıyor.
Sonunda top Tarım, Hayvancılık ve Gıda Bakanlığı’nda... Gıda güvenilirliğini devlet sağlayacak. Biz de devlete güveneceğiz. Başka yolu yok. |
