Karamsarlar kafa karıştırıyor en iyisi iyimserlere inanmak
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
The New York Times gazetesinde bu ayın başında Adam Davidson’un bir yazısı yayımlandı. “It is safe to resume ignoring prophets of Doom... Right?” başlığını taşıyan yazıda “Karamsarlar kafa karıştırıyor. En iyisi iyimserlere inanmak” deniliyordu. Türkiye’de de karamsar yorumların gerçek olup olmadığına bakılmadan, bu tür yorumları yapanlar “Felaket Tellalı” olarak adlandırılır. Bunun için Adam Davidson’un yazısı belki ilgi çeker diyerek, özetlemek istiyorum.
Adam Davidson diyor ki, “2005 yılında o yıllar ismi pek duyulmamış olan Nouriel Roubini isimli bir iktisatçı ile söyleşiye gittim. New York Üniversitesi’nde küçük bir odada oturan, dünyadaki para hareketleri konusunda uzman olduğu söylenen bir genç idi. Konut sektöründeki balondan söz etti. Bunun ABD’de ve dünyada krize yol açacağını anlattı. Baktım felaket telalığı yapıyor. Aldırmadım.
Daha sonra Richard Wolf ile söyleşi yaptım. Amerika’nın önde gelen Marksist’lerinden biridir. ‘Konut sektöründeki balon patlayınca herkesin tahmininden büyük felaket ortaya çıkacak.
Kriz herkesin beklediğinden kötü olacak. Kapitalizm sarsılacak. Dünya çalkalanacak’ dedi. Ne de olsa Marksist... Felaket tellallığı yapıyor diye düşündüm. Üç gün sonra Lehman Brothers batmaz mı?
Bunlar falcı mı?
Gerçekte soldan bu uyarılar gelirken sağdan Paul Krugman ve Dean Baker de benzer şeyler yazıyordu. Yatırımcı Peter Schiff 2004 yılında konut sektörüne aşırı finansmanın tehlikelerini dile getirmişti.
Geçen on yılda en doğru tahminler kötümserlerden (felaket tellalı denilenlerden) geldiğine göre, acaba bunlar geleceği nasıl görüyor?
Marksist Wolf, Çin’de ekonominin yavaşlayacağından korkuyor. Bunun küresel çalkantıya yol açabileceğini söylüyor.
Roubini’ye göre ise çok uzakta değil 2013 veya 2014 yılında Çin aynen ABD’de 2008 yılında ortaya çıkan benzer kriz ile sarsılacak. Çünkü bugüne kadar çok sayıda balon projeye para bağladı.
Schiff ise, ABD’nin artan borç yükü ve de bolca para basması nedeniyle yeni bir kriz ile karşılaşacağını söylüyor.
Steve Hanke’ye göre bu yıl ekonominin durgunluğa girme riski yüzde 50 oranında.
Şimdi de Çin’e kafayı taktılar
Lakshman Achuthan, işsizliğin çift haneli rakama tırmanacağına inanıyor.
George Soros, finans sistemine karşı ABD’de başlayarak diğer ülkelere yayılan sokak gösterilerinin küresel bir finansal çöküşe neden olabileceğine işaret ediyor.
Bunlar “felaket tellalları.” Bunlara inanmamak gerekir.
İnanmamak gerekir deniliyor ama çok kişi kötümserlere inanmaktan vazgeçmiyor.
Ekonomi çok karmaşık bir yapıya sahip. Anlaşılamayan güçler ekonomiyi etkiliyor. Nasıl ki insanlar bir dine inandıklarında “kaderci” oluyorlar, inançlarından şaşmıyorlar ise iyimserler ile kötümserlerin durumu da aynı. Ne olur ise olsun kötümserler kötümserlere, iyimserler iyimserlere inanıyor.
Şimdilerde borsada hisse senetleri fiyatları artmaya başladı. Büyüme var. Ama işsizlik sorunu devam ediyor.
Tanınmamış bir iktisatçı olan Ed Yardeni, “Şirketler ve insanlar harcamaya tekrar harcamaya başlıyor. İşler düzeliyor” diyor. Ne güzel konuşuyor. Adam iyimser. Felaket tellallarına inanacak yerde bu iyimser iktisatçıya inanmakta yarar var. İyimserlerin söyledikleri yanlış çıksa da, insan felaket bekleyişi ile kendi kendini yıpratmamış olur.
Karamsarlara, felaket tellallarına ölüm. Yaşasın iyimser iktisatçılar! |
