2011 son çeyrekte ekonomide yavaşlama başlamış
Güngör Uras
Olayların içinden
[email protected]
Üç ay gecikme ile 2011 yılında ne kadar büyüdüğümüzü öğrendik. Yılın tamamında yüzde 8.5 büyümüşüz.
2010 yılındaki yüzde 9.2’lik büyümenin üzerine yüzde 8.5 büyüme iyidir.
Dün açıklanan milli gelir rakamları büyümenin oranı yanında büyümenin kaynağını ve de büyümedeki değişim hakkında da bilgi içeriyor.
-2011 Büyümesinin kaynağının cari açık olduğu görülüyor.
- Yılın son üç aylık döneminden itibaren ekonomide ciddi bir yavaşlamanın başladığı anlaşılıyor.
2010 Yılında milli gelir 731 milyar dolar iken cari açık (döviz açığı) 46.6 milyar dolar idi. Açık, milli gelirin yüzde 6.3’ü büyüklüğünde idi.
2011 Yılında milli gelir 772 milyar dolar oldu. Cari açık 77.1 milyar dolar ile milli gelirin yüzde 10’u büyüklüğüne ulaştı.
Milli gelir “ülkede yaratılan katma değerler toplamıdır”. Cari açığı kapatmak için ülkeye giren döviz rakamı ile milli gelir rakamı karşılaştırılamaz. (Biri elma, biri armuttur.) Ülkeye giren dövizin kullanımı ile yaratılan ek katma değer artışı milli gelir rakamını büyütür. İşte bu nedenle, cari açığın büyüklüğünün önemini anlatmak için iki büyüklüğün gelişimini izlemekte yarar vardır. 2011 yılında milli gelir 731 milyar dolardan 772 milyar dolara çıktı. Milli gelir (ülkede yaratılan katma değer ) artışı 41 milyar dolar oldu. Buna karşılık aynı yıl cari açığı kapatmak için ülkeye giren yabancı kaynak 77 milyar dolara ulaştı..
Sanayi ekonominin dinamiği Her kesimin ekonomideki ağırlığı farklıdır. Sanayiin ekonomideki ağırlığı yüzde 24.4, ulaştırmanın yüzde14.9, ticaretin yüzde 13.1, mali aracı kuruluşların yüzde 11.9, tarımın yüzde 8.9 ve inşaatın
yüzde 5.8 oranındadır. İnşaatın ve tarımın ağırlığı az olduğundan bu kesimlerin büyüme hızları milli gelir artışını az etkiler.
Milli gelirde büyümenin dinamiği, ekonomide ağırlığı büyük olan sanayidir. Sanayi büyüyünce peşinden ulaştırmayı, ticareti ve mali kuruluş kesimlerini sürükler.
2011 Yılında sanayi yüzde 9.4 oranında büyüdü. Ticaret yüzde 11.4, ulaştırma 10.8, mali kuruluşlar yüzde 9.6, tarım yüzde 5.2, inşaat yüzde 11.2 büyüdü.
Milli gelir hesapları sadece üretim yönünden değil, harcamalar yönünden de hesaplanıyor.
Harcamalar yönünden yapılan hesap, 2011 yılında 100.0 ürettiğimiz halde 108.9 harcadığımızı gösteriyor..
Yavaşlama başlamış Gelelim 2011 yılı milli gelir rakamlarının, ekonomideki olumsuz bir gelişmeyi işaret eden yanına.
Milli gelir rakamları üçer aylık dönemler itibariyle derleniyor. 2011 Yılının 4’üncü 3 aylık dönemine ait milli gelir rakamları hem üretimde, hem harcamalarda önemli büyüklükte gerilemeyi işaret ediyor.
Örneğin, üçer aylık dönemlerde sanayi üretim artışı yüzde 14.9/9.1/9.2 giderken son çeyrekte yüzde 5.2’e düşmüş.. Ticarette artış yüzde 17.3/14.2/11.5 iken, son çeyrekte yüzde 3.9’a gerilemiş.
Bu rüzgarın etkisinde milli gelirde üçer aylık büyüme sırasıyla yüzde 11.9/9.1/8.4 iken, son çeyrekte yüzde 5.2’ye gerilemiş.
Aynı yavaşlama harcamalarda da görülüyor. Hanehalkı harcamaları ilk 3 aylık dönemden itibaren yüzde 11.9/8.2/7.8 artarken, artış son çeyrekte yüzde 3.4 olmuş. Kamunun tüm harcamaları azalmış. Özel sektör yatırım harcamalarındaki üçer aylık artışlar yüzde 39.8/34.7/17.7 iken son çeyrekte yüzde 5.2’e gerilemiş.
Açıklıkla görülüyor ki, 2011 yılının son 3 aylık dönemimde büyümede beklenenin ötesinde bir yavaşlama başlamış. Bu yavaşlama her halde 2012 yılının ilk 3 aylık döneminde de devam etti.
Bu beklenenin üzerindeki yavaşlamanın devamı halinde bizim 2012 yılı için yüzde 5 lerin üzerinde dolanan iyimser büyüme tahminlerimiz gerçekleşemez. Yüzde 4 büyüme bile tehlikeye girer. Bu durumda Hükümet yılın ikinci yarısı için frenleri biraz gevşetmeye mecbur kalabilir. |
