Dolar yükseldi milli gelir küçüldü
Güngör Uras
Olayların içinden
[email protected]
Milli gelir, belli bir dönem ülkede üretilen mal ve hizmetlerin parasal (katma) değeridir. (Ara bilgi: ‘Katma değer’ bir malın çıktı fiyatı ile girdi fiyatı arasındaki farktır. Basitleştireyim. Ekmeğin fiyatının içinde unun, unun fiyatının içinde buğdayın fiyatı da var. Her biri ayrı ayrı fiyatlandırılır ise gerçek olmayan bir rakam ortaya çıkar. Onun için milli gelir hesabı katma değerler toplamı ile yapılır. Katma değer “ücret+kira+faiz+kâr” toplamıdır.)
Milli gelir gerçekleştiği yılın (cari) fiyatı ile hesaplanır. 2011 yılında milli gelirimiz 1 trilyon 294 milyar TL oldu.
“Cari fiyat” demek enflasyondan etkilenen fiyat demektir. Enflasyondan etkilenen fiyatlar birbiri ile karşılaştırılamayacağından, cari fiyat ile hesaplanan milli gelir, sabit fiyata dönüştürülür. Cari fiyatın içindeki enflasyon balonu söndürülür.
2011 yılı milli gelirinin 1998 yılı sabit fiyatına dönüştürülmüş rakamı 114.8 milyar TL’dir. 2010 yılı milli gelirinin 1998 yılı sabit fiyatına dönüştürülmüş rakamı 105.8 milyar TL idi. 2011 yılı rakamı 114.8 milyar TL, 2010 yılı rakamı 105.8 milyar TL’ye bölününce, 2011 yılında milli gelirin sabit fiyatlarla yüzde 8.5 arttığı ekonominin yüzde 8.5 büyüdüğü ortaya çıkar.
Dolar değeri değişiyor Uluslararası karşılaştırmalar için TL ile hesaplanan milli gelir rakamı dolara çevrilir. Bunun için yılın cari fiyatla hesaplanmış milli gelir rakamı yıl ortası ABD doları fiyatına bölünür. 2011 yılı yıl ortası dolar fiyatı 1.67 TL olarak kabul ediliyor. 1 trilyon 294 milyar TL milli gelir 1.67 TL’lik dolar fiyatına bölününce çıkan rakam 772.2 milyar dolar, 2011 yılında Türkiye’nin dolar olarak milli gelir rakamı olarak kabul ediliyor.
Daha sonra bu 772.2 milyar dolarlık milli gelir rakamı, yıl ortalaması nüfus rakamı olan 73.9 milyona bölününce de, 2011 yılı kişi başı milli gelir rakamının 10.444 dolar olduğu anlaşılıyor.
Önemli olan sabit fiyat Şimdi geliyoruz, “Zurnanın fırt sesi veren deliğine.” 2010 yılı milli gelir hesabı yapılırken yıl ortalaması dolar kuru 1.50 TL idi. O yıl cari fiyatla 1 trilyon 98 milyar TL olan milli gelir rakamı 1.50 TL dolar kuruna bölününce 731.6 milyar dolarlık milli gelir rakamı bulunmuştu. 2011 yılında dolar kuru 1.67‘ye yükselince, ülkenin dolar olarak milli gelir rakamı küçülmüş oldu. Cari fiyatla 1 trilyon 294 milyar TL olan milli gelir rakamını 1.50 TL dolar fiyatı ile dolara çevirse idik milli gelir rakamı 772.2 milyar dolar olarak değil, 861.5 milyar dolar olarak açıklanacaktı. Aynı şekilde kişi başı milli gelir rakamı 10.444 dolar değil, 11.657 dolar olacaktı.
Önemli olan sabit fiyatlarla milli gelir ve kişi başı milli gelir hesaplarındaki değişimdir. Ekonominin gerçek durumu sabit fiyatlardaki değişimden izlenir. 2002 yılından 2011 yılına kadarki dönemde sabit fiyatlarla (1998 fiyatlarıyla) milli gelir 72.5 milyar TL’den 114.8 milyar TL’ye yükseldi. Yüzde 58.3 arttı. 100 iken 158.3 oldu. Kişi başı gelir 1.099 TL’den 1.553 TL’ye yükseldi. Yüzde 41.3 arttı. 100.0 iken 141.3 oldu.
Halkımız sorar? Ekonomi büyüyünce benim gelirim ne kadar arttı diye? İşte gerçek artış rakamı budur. |
