Halk harcamıyor vergi geliri düşüyor
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
2012 yılının ilk 6 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre dahilde alınan KDV yüzde 1.7 oranında, ÖTV(Özel Tüketim Vergisi) yüzde 5.4 oranında, ithalde alınan KDV yüzde 0.3 oranında arttı.
Bu 3 dolaylı verginin (zengin, fakir fark etmeden, halkın tüketirken ödediği vergilerin) toplam vergi geliri içindeki payı, bu yılın ilk 6 ayında yüzde 53 oranındadır.
Halk harcayamayınca, içeride üretim geriliyor. Dışarıdan mal girişi (ithalat) azalıyor. Şirket kârları, banka kârları, üst gelir grubunun gelirleri artsa da, genelde harcamaya dayalı vergi sistemimizin özelliği olarak, vergi gelirinin artış hızı düşüyor.
2012 yılının ilk 6 ayında vergi gelirlerindeki artış yüzde 6.9 oranında oldu. Vergi gelirleri, devletin ana gelir kaynağıdır. Genel bütçe gelirlerinin yüzde 84’ü vergi gelirlerinden oluşuyor.
Maliye Bakanlığı’nın vergi gelirleri yanında başka gelirleri var. Özelleştirme gelirleri. Vergi affı gelirleri. Kamu varlıklarının satış gelirleri gibi. 2012 yılında bu vergi dışı gelir kaynaklarından da önemli ölçüde para girmeyince, Merkezi Yönetim’in bütçe gelirleri 162.1 milyar TL’de kaldı.
Giderler 168.8 milyar TL oldu. Bütçe 6 ayda 6.7 milyar TL açık verdi.
Bizim 2012 yılı 12 aylık bütçemizin gider tahmini 350 milyar TL, gelir hedefi 329 milyar TL. Yıllık bütçe açığı tahmini 21 milyar TL’dir. Bu büyüklükte açığın milli gelir rakamına oranı yüzde 1.6’dır.
Açıkta yıllık beklenti 21 milyar TL
Yılın ilk 6 ayında bütçe gelir ve giderleri, 12 aylık bütçe rakamlarının yüzde 49’u (hemen hemen yarısı) oldu. İlk 6 aylık bütçe açığı, 12 aylık açık tahmininin yüzde 31.8’i büyüklüğünde.
Gelelim ilk 6 ayda bütçe harcamalarının durumuna. İlk 6 ayda, geçen yılın aynı dönemine göre bütçe gelirleri yüzde 11.0 oranında artarken, giderler yüzde 17.9 oranında arttı. Bütçe giderlerinin yüzde 15.5’i faiz gideri. Bu yıl faiz giderlerinde de yüzde 17.0 oranında artış var.
Faiz dışı giderlerdeki en önemli artışlar (1) Devletin sosyal güvenlik harcamalarına yaptığı katkıdaki artışlar ile (2) Personel harcamalarındaki artışlar oldu.
Devlet, sosyal güvenlik ve sağlık harcamalarındaki açıkları kapatmak için geçen yılın aynı dönemine göre 7 milyar TL daha fazla ödeme yaptı. Mahalli idarelere 2 milyar TL daha fazla para verdi. Personel harcamalarında ve personelin sosyal güvenlik ödemelerinde 8 milyar TL yükselme oldu. Bunlar bütçe harcamalarını artıran ana kalemler.
Her şeye rağmen açık rakamı iyidir
Yılın bitmesine 4 ay kaldı. Maliye’nin gelir gider tablosunda önümüzdeki dönem değişiklik beklenemez. KDV ve ÖTV gelirleri artamaz. Çünkü talep canlı değil. Yeni özelleştirme ve varlık satış geliri beklentisi yok. Gelirler aynı çizgide kalacak demektir.
Giderlerde personel harcamaları yükü aynen devam edecektir. Sosyal güvenlik kuruluşlarına devlet katkısı ihtiyacında azalma olmayacak, artma görülecektir.
Bu yıl böyle gidecek. (1) Bütçe ekonominin aynasıdır. (2) Bizde 2 açığın biri küçülünce diğeri büyür. Cari açık (döviz açığı) küçüldü. Bütçe açığı büyüdü. Olan budur.
Her şeye rağmen, ekonomideki durgunluğa, hudutlardaki olumsuz gelişmelere, güvenlik harcamalarına rağmen, 2012 yılında bütçe açığının hızla artmaması olumlu sayılabilir.
Maliye Bakanı bütçe açığını küçültmek için yeni vergi tedbirlerinden söz ediyor. Vergi sistemi kökten yapılandırılmadıkça, mevcut dolaylı vergi ağırlıklı yapıda, KDV-ÖTV artırılır ise halk rahatsız olur, tüketim yavaşlar,
Gelir ve Kurumlar vergileri artırılır ise, hasbelkader kümese girmiş kazlar (Vergisini verenler ve de bu nedenle vermeyenler karşısında haksız rekabetten yakınanlar) rahatsız olur. Yatırım ve üretim geriler.
Hele hele önümüzde seçim dönemi var. Bu durumda iktidar vergilerle pek fazla oynayamaz.
Harcamalara dikkat edilerek makul büyüklükte bütçe açığına razı olmaktan başka yapılacak iş yoktur. |
