Frene rağmen ihracat ithalatı zor karşıladı
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
2013 yılı Ocak ayı cari açığı (döviz açığı) bir yıl önceki çizgide kaldı. 2012 yılında 5.7 milyar dolar idi. 2013 yılında 5.6 milyar dolar oldu. Cari açığın arkasında dış ticaret açığı vardır. Dış ticaret açığı, ithalat gideri ile ihracat geliri arasındaki farktır. Cari açık hesabında ithalat ve ihracat fob değeri ile hesaba katıldığında TCMB’nin mal dengesi rakamı ile TÜİK’in dış ticaret açığı uymaz.
TCMB’nin hesabına göre mal dengesi 2012 Ocak’ta 5.8 milyar dolar açık verdi. 2013 yılı mal dengesi hesabında da açık değişmedi. 5.8 milyar dolar oldu.
Fakat mal dengesinde ithalat ve ihracat kalemlerindeki hareket değişti. 2012 Ocak ayında 16.9 milyar dolar olan ithalat, 2013 Ocak’ta 18.1 milyar dolara yükseldi. Frene rağmen, büyümenin yüzde 3’ün altına düşmesine rağmen ithalatta artış var.
İthalat artıyor
İthalat arttığı halde cari açık nasıl aynı çizgide kaldı? İthalat harcamalarındaki artışı, ihracatçı gelirlerindeki döviz dengeledi. İhracat 11.0 milyar dolardan 12.3 milyar dolara çıktı.
Turizm gelirlerinin hesaplanmasındaki değişimin (turizm gelirini daha yüksek göstermeye dönük düzenlemenin) ocak ayı cari açık rakamını etkilemediği görülüyor.
Cari açığı küçültme hedefine kilitlenildiği için, cari açığın nasıl finanse edildiğine önem vermez olduk. 2013 cari açığı 2012 cari açık rakamı ile aynı çizgide ama finansman tablosunda büyük değişiklik var.
Kredi girişi canlı
2012 Ocak’ta açık 5.7 milyar dolar iken, sermaye hareketiyle giren net döviz 875 milyon dolar, nereden geldiği belli olmayan döviz girişi 2.2 milyar dolardı. Net döviz girişi cari açıktan daha küçük 3 milyar dolardı. Bunun için açığın finansmanı döviz rezervini 2.6 milyar dolar azaltmıştı.
2013 Ocak’ta net sermaye girişi hızlandı. Doğrudan yatırımla gelen döviz geçen yılki 871 milyon doların gerisinde kalarak 486 milyon oldu. Portföy olarak gelen döviz geçen yılın 1.3 milyon dolarına karşılık 1.6 milyar dolar. Ama net kredi girişinde önemli artış var; 2012 Ocak’ta 875 milyon dolar iken, 2013 Ocak’ta 9.2 milyar dolara yükseldi. Buna karşılık nereden geldiği belli olmayan döviz 2.2 milyar dolardan 141 milyon dolara düştü.
Ocak ayı rakamlarına bakılarak ne gibi bir yorum yapılabilir? (1) Eğer iç talepte, üretimde bir canlanma yok ise ithalat harcamalarındaki artış, frene rağmen ucuz ithalata bağımlılığın değişmediğine işaret eder. (2) İthalat artışı eğer talepteki canlanmadan kaynaklanıyor ise, kalan aylarda artış devam edecek demektir. (3) Öyle de olsa, böyle de olsa ithalat tekrar artış eğilimine girmiş gibi görünüyor ki, bu hiç de istenmeyen bir gelişmedir.
http://ekonomi.milliyet.com.tr/ |
