Doğal gıdalara neden alerjisi gelişir?
Dr. Ahu PAKDEMİRLİ
Son yıllarda organik gıdalar, doğal gıdalar gündeme otururken insanlarda hazır veya dondurulmuş ürünlerden uzak durma, kimyasal ve boya içeren gıdaları çocuklara yedirmeme eğilimi başladı. Elbette herşeyin doğalı makbul. Peki o zaman doğal gıdalar neden alerji yapar? Tarladan gelen domatese, sudan çıkan balığa, arının yaptığı bala neden bazı bünyeler farklı cevap verir?
Alerji, aslında zararlı olmadığı halde bazı maddelere karşı kişinin aşırı duyarlılık ile aşırı reaksiyon (tepki) göstermesidir. Bazı gıdaların alınmasıyla hassas bünyedeki kişilerin bağışıklık sisteminde alerjik reaksiyon gelişmesine de gıda (besin) alerjisi denir. Vücuda yabancı madde girdiğinde ya da bedenininiz normal olan gıdayı yabancı olarak algılarsa sizi korumak için tepki gösterir. Nasıl ki gözünüze kirpik kaçarsa gözünüz sulanır, batar ve kirpiği atmaya çalışır veya boğazınıza birşey kaçarsa öksürerek beden onu atmaya çalışır işte aslında alerjilerin mantığı da bu. Beden dışarıdan gelen besini yabancı ve zararlı sanıp ona karşı antikor geliştirir. Bunun sonucunda da bedende bir takım kimyasallar ve histamin salınır. Amaç hassas olduğu gıdaya karşı korumak ama sonunda cilt, solunum sistemi, sindirim sistemi, kalp ve damar sistemi etkilenir.
Besin alerjisine yol açan maddeler ise besinlerde bulunan proteinlerdir. Bazı gıdalarda çok az miktarda protein bulunsa bile alerji oluşturabilir. Bu yüzden aslında tüm besinler alerji yapabilir ama protein içeriği fazla olanlarda risk yüksektir. Hayvansal besinler arasında en sık süt ve yumurta alerji yapar. Ette çok fazla protein olmasına karşın çiğ yenmediğinden yani pişirildiğinden alerjiye nadiren sebep olur. Demek ki tüketmeden önce besine uygulanan işlemler de alerjide önemli. Örneğin peynirlere karşı alerji az olur çünkü üretim sırasında sütteki albümin (laktalbümin) çoğunlukla ayrılır. Eğer peynire karşı alerji varsa nedeni süt dışı başka maddelerden kaynaklandığı düşünülür. Sanayide kullanılan koruyucu katkı maddeleri de besine alerjik özellik katabilir. Bitkisel kökenli besinler arasında en çok çilek, ceviz, çikolata, tahıllar, baharatlar antijen özelliği kazanır ve alerjiye neden olur.
Gıda alerjisinin görülme sıklığı çocuklarda %6, erişkinlerde %1,5'dur. Gıda katkı maddelerinin neden olduğu alerjiler toplumda %1 oranında görülür. Alerjiye en sık inek sütü, yumurta, yer fıstığı, mısır, fındık, balık ve kabuklu deniz ürünlerine karşı gelişir. Gıdanın yenmesinden 1-2 dakika ila 2 saat içinde şikayetler ortaya çıkar. Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişkinlik, döküntü, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma görülebilceği gibi daha ciddi nesef alamama ve ölüm bile gelişebilir.
Bebeğin sindirim sisteminin tam gelişmemiş olduğundan ve protein ağırlıklı olan sütle beslendiklerinden bebeklik çağında besin alerjisi daha sık görülür. Bebek büyüdükçe alerjiler azalabildiği gibi yeni gıdalarla karşılaştıkça yeni alerjiler de gelişebilir.
Kalıtsal özelliklerin yanı sıra gebelikte tüketilen gıdalar bebekte alerjiye neden olur. Gebelikte aşerip çok tüketilen gıdalara karşı çocukta hasasiyet gelişir. Aşırı tüketildiğinden direnç geliştiği düşünülür. Dengeli beslenme özellikle gebelik döneminde önem taşır. Bebeğinize ak gıdaya geçişte aceleci davranmayın, alıştıra alıştıra tanıştırın gıdalarla. İnek sütünü 1 yaşından önce, bakla ve balı 2 yaşından önce yedirmeyin. Gıda alerjisi varsa çocuğunuzun okuluna bildirin.
Sağlıkla kalın.
http://www.haberekspres.com.tr/ |
