Zekâtın yeri
Güngör Uras Olayların içinden
[email protected]
Zekât, Müslümanların inanışına göre, her Müslümanın sahip olduğu varlığında yıl içinde meydana gelen artıştan, yoksullara dağıtmakla görevli olduğu “kırkta bir hisse”dir. (Basit anlatımı ile Müslümanlar için getirilmiş bir tür yıllık “Değer Artış Vergisi”dir. Net değer artışının yüzde 2.5’i ölçüsünde yoksullara ödeme yapma yükümlülüğü vardır.)
Nakit parası, altını, gümüşü veya ticaret malı bulunan kimselerin varlıklarında bir yıl boyunca artış gerçekleşmiş ise bu kimseler hem bayram öncesi fitrelerini verecekler hem de, nisaplarının en az kırkta biri - yüzde 2.5’u oranında zekat ödeyeceklerdir. (“Nisap”, kişi varlığının zekat mükellefiyeti doğuran kısmıdır. Bazı yorumcular, zekat hesabında kişinin her yıl artan varlığının değil de tüm varlığının dikkate alınacağını söylerler. Bu yanlıştır. Uygulanması imkansızdır. Bu artmayan varlığın zamanla tamamının dağıtılması anlamına gelir.)
İslam inancına göre zekat, malda hem bereket ve artmaya yol açar, hem de paklığa, temizliğe, helalliğe sebep olur.
Yoksullara destek olur
Kur’an’da birçok defa, namazdan sonra zekatın da verilmesi emrolunmuştur. Bakara suresinde 5 defa; “Namazı dosdoğru kılınız, zekatı veriniz” buyurulmuştur.
Bütün Kur’an da 32 defa zekat konu edilir.
Zekât, insanın nefsini tezkiye ederek (arıtarak) mala karşı duyduğu eğilimi yenmesini, fertler arasında sosyal bağları pekiştirmeğe çalışmasını, yaratan ve veren Tanrı’ya yaklaşma yolunda ilerlemesini sağlar.
Ekonomik bakımdan ise zekât, istihsal (üretim), tedavül (sürüm) ve servetin (zenginlik, varlık) dağılımı ile ilgili ilke ve sistemleri, sağlam temeller üzerine yerleştiren bir iktisadi düzenin kurulmasına yol açar.
Zekat verecek kimsenin kul borcundan fazla paraya sahip olması da gerekir.
Yararı büyük ibadet
Ev, dükkan, mağaza gibi yaşamak ve işini görmek için gerekli olan yapılar, nafakalarını sağlamakla görevli olduğu insanların bir yıllık masrafları, ev eşyası, giyecekler (yazlık ve kışlık olarak), binek hayvanları, bir sanat veya zanaatın uygulanması için gerekli malzeme, alet, ticaret amacı olmayan kitaplar, gerekli silahlar, zekata bağlanmamıştır.
Zekat, her önüne gelene verilmez. Yoksullara, nisap miktarı malı bulunmayanlara, çaresizlere, borçlulara, kölelikten kurtulacaklara, parasızlıktan dolayı yolda kalmış olanlara, hali vakti yerinde olmayan öğrencilere, kardeş, amca, dayı, teyze, hala ve benzerleri akrabaya verilir. Akrabadan başlayarak konu komşuya, meslek arkadaşlarına, daha sonra da hemşehrilere zekat vermek daha hayırlı sayılır.
Fitre ve zekatta nihai hedef, yoksulun sevindirilmesidir. Bu doğrudan olabileceği gibi bir vasıta ile de olabilir.
Zekat yıl içinde istenilen zamanda verilebilir. Fakat genelde fitre ile birlikte Ramazan ayında verilmesi usulden olmuştur.
http://ekonomi.milliyet.com.tr/ |
