Güngör Uras / Olayların içinden [email protected]
Koç hayvancılıktan sonra tarımdan da çıkma kararı aldı
Koç Grubu, Şanlıurfa Harranova Çiftliği’nde domates ve salça üretimini durduruyor. Açıklamada, Harranova Besi ve Tarım Ürünleri şirketinin mevcut faaliyetlerinin kârlılık durumunun beklentilere cevap vermediğine dikkat çekildi. Şanlıurfa’da sanayi tipi domates ve salça üretim faaliyeti Tat şemsiyesi altında yürütülüyordu. Türkiye genelinde 1.5 -2.5 milyon ton sanayi tipi domates ve bu domateslerden de 250 - 300 bin ton salça üretilir. Salçanın 130-150 bin tonu ihraç edilir. İhracattan 150 - 200 milyon dolar döviz gelir. Bursa, İzmir ve Şanlıurfa’daki tesisleri ile Tat bu sektörde yüzde 20 paya sahiptir. Şirketin 2012 yılında domates salçası ve konserve faaliyetlerinin cirosu 250 milyon TL dolayındadır. Tat 45 yıllık bir kuruluştur. Vehbi Koç’un “göz bebeği”dir. 1968 Mart ayında Tat fabrikasının açılışında Vehbi Koç şunları söylemişti: “Portekiz’den getirilen tohumlarla 2 sene boyunca yaptığımız denemeler başarı ile sonuçlanınca Tat Konserve’yi kurduk.
Köylülerle 1968 mahsülü domates için kontratlar imzaladık. Şimdiye kadar hiç ihraç edilmemiş olan bir mahsulümüzden memlekete döviz temin edebilirsek kendimi bahtiyar addedeceğim ve bütün yorgunluklarımı unutacağım. Biz bu işte muvaffak olursak, memlekette ihracata yönelecek birçok fabrikanın kurulacağına inanıyorum. Nitekim biz de yeni ürünlerle, kalkındırılmaya muhtaç olan Orta Anadolu Bölgesi’ne doğru yayılmayı tasarlıyoruz. Bıkmadan, usanmadan 20 küsür seneden beri koştuğum bu işin tahakkukunda Allah’ın bize yardımcı olacağına güveniyorum.”
Sosyal sorumluluk Koç Holding yönetimi, kurucuları Vehbi Koç’un tavsiyesi doğrultusunda “Sosyal Sorumluluk Projesi” diye adlandırılan bir girişim ile Şanlıurfa Harranova’da önce Ata sonra Sancak gruplarıyla besi hayvancılığına başladı. Daha sonra Şanlıurfa’daki tarımsal üretimi, Harran Besi ve Tarım Ürünleri AŞ şemsiyesi altında genişletme arayışına girerek Tat için büyük bir salça üretim tesisi yatırımı yaptı.
Dünya 5’incisi olacaktı Tat Konserve’nin Şanlıurfa Harranova Salça Fabrikası’nın kuruluş aşamasında sorunluluk taşıyan Genel Müdürü Güçlü Toker, “Dünyada 1 milyon tonun üzerinde domates işleyen dört büyük salça fabrikası var ve hepsi Kaliforniya’da. Bunlardan 3’ü, Tat’ın yüzde 10 ortağı olan ABD’li The Morning Star’a ait. Bizim fabrikanın tüm aşamaları tamamlandığında bugünkü ölçeklere göre dünyanın 5’inci büyüğü olabilecek” diyordu. Tat Konserve’nin Balıkesir’deki fabrikayı sökerek başlattığı, yeni ekipmanlarla geliştirdiği salça fabrikası, 150 bin ton domates işleyerek 2006 yılında üretime başladı. 2002 yılına kadar 5 yılda hedef 1 milyon ton domates üretimi idi. 100 bin hektar alan domates ekimi için değerlendirilecek. GAP’taki yatrımlar için 5 yılda 84 milyon dolar harcanacaktı. Koç Grubu geçen yıl Şanlıurfa’daki besi çiftliğini de kapatma kararı almıştı. Şimdi domates ve salça faaliyetine son veriyor.
Türkiye’nin en büyük sermaye grubu hayvancılık ve tarımdan çıkıyor ise, bu sektörlerde bir sorun var demektir. Koç Grubu başaramadı denilemez. Başaramamasının nedenlerini tartışmalı, sorunlara çözüm aramalıyız. İlgisiz kalırsak bundan sonra büyük sermaye grupları “Koç bile beceremedi” diyerek hayvancılığa ve tarıma ilgi duymaz. Bu konuları sırasıyla tartışmaya açacağız... | 
