Halkımız için dövize endeksli hazine tahvili
Olayların içinden | Güngör Uras [email protected]
Şu günlerde halkımızın döviz iştahı kabardı. Halkımız Türk Lirası ile döviz satın alıp, bankalardaki döviz tevdiat hesaplarına istif ediyor. Böyle bir ortamda Hazine’nin sadece halkımız için döviz endeksli tahvil çıkarıp satmasının tam zamanıdır. Önce, döviz iştahının nasıl kabardığını anlatayım. Dövizde fiyatın yükselmesine, arada bir düşmesine hatta daha da düşebileceğine ilişkin söylentilere rağmen halkımız döviz alıyor. 2013 Aralık ayının 13’ünde gerçek kişilerin bankalardaki döviz hesaplarında 84.1 milyar dolar vardı. 2014 yılı 17 Ocak’ta 85 milyar dolar, 14 Şubat’ta 89.2 milyar dolar oldu. Yılbaşından bu yana halkımız bir yerlerden (piyasadan) 5.3 milyar dolar bulmuş (satın almış) götürerek banka hesaplarına yatırmış.
Şimdi de halkımızın döviz iştahının nedeni anlatayım (1) Halkımız devletine güveniyor. Bankalarına güveniyor. Güveniyor ki satın aldığı yabancı paraları Türkiye’de bankalarda saklıyor. Böyle olmasa gücü olan İsviçre’ye kaçırır, gücü olmayan yastık altında saklar. (2) Döviz fiyatı artsa da, ucuzlasa da döviz hesaplarındaki ana para azalmıyor. Devamlı artıyor. (3) Bütün bunların arkasında halkımızın birikiminin erimesi korkusu var. Faizi düşük olsa da, halk birikimini dövize bağladığında uzun dönemde kazançlı çıkacağına inanıyor.
Birikimlerin erimemesi için...
Demek ki halkımızın dövize özel bir talebi var. Halkımızın bu talebi “efektif” dövize yönelince, efektif dövize toplam talep artıyor. Efektif dövizin fiyatı yükseliyor. Örnek: Halkımız 7-14 Şubat arası bir haftada 1.3 milyar dolar döviz satın alarak banka hesaplarına yatırmış.
Çözüm: Çözüm arkadaşım Ege Cansen’in daha önceleri tartışma gündemine sokmaya çalıştığı “Dövize Endeksli Hazine” tahvilidir. Hazine nasıl ki iç borçlanma için Türk Lirası bono ve tahvil çıkarıyor. Dövizle borçlanmak için dışarıda döviz tahvili satıyor. Aynı usuller ile içeride “döviz tahvili” değil, “dövize endeksli TL tahvil” çıkaracak.
Hazine için döviz tahvili ile dövize endeksli tahvil arasındaki fark nedir?
Birinde Hazine vadesinde tahvil bedelini döviz olarak öder. Kuponları döviz olarak öder. Öbüründe Hazine, kupon ve tahvil ana para ödemelerini, önceden belirlenecek usullerde, döviz fiyatına bağlı olarak TL ile öder.
Zaten TL birikimlerini dövize bağlayan halkımızın genelde çoğunun döviz ile işi yok. Onların derdi, TL birikimlerinin erimemesi için TL birikimlerini dövize bağlamak. İşte “Dövize Endeksli hazine Tahvili” halkımızın bu arayışını karşılar.
Bu vesile ile bir ek bilgi: Bazı bankalarımız 2 türlü döviz tahvili satmaya başladı. (1) Basit döviz tahvillerinde 6 ayda bir kupon ödemeli, yıllık yüzde 5.5 döviz faizi uygulaması var. TL ile tahvil alınıyor, ama banka kupon ve ana para ödemelerini döviz olarak veya dövizin o günkü TL fiyatı ile ödüyor. (2) Uzun vadeli, sermaye benzeri döviz tahvillerinde faiz yüzde 6.5. 6 ayda bir faiz ödemesi var. Ama vade günü tahvil çıkaran ister ise ana parayı döviz olarak ödüyor, ister ise tahvil sahibine o günkü değeri üzerinde hisse senedi verebiliyor.
http://ekonomi.milliyet.com.tr/ |
