“Masum” gibi görünse de atıştırma alışkanlığı sağlıklı bir yeme davranışı değildir. Tabiî ki bunu söylerken ara sıra yaptığımız keyifli atıştırma kaçamaklarından bahsetmiyorum. Uyarmak istediğim nokta, atıştırma yapmanın bir alışkanlık haline gelmesi halidir.
Özellikle yanlış besinler seçildiğinde atıştırma keyfi kısa bir süre sonra alışkanlık haline de dönüşebiliyor. Ama şu noktayı unutmamak lazım: Sürekli atıştırma yapıp durmanın nedeni bazen bir sağlık sorunu da olabiliyor. Mesela kan şekeri düşmeleri, yani hipoglisemi atakları sizi atıştırma yapmaya yöneltebilir. Düzenli uyuyamamak veya uykusuzluk, bir atıştırma nedeni olabilir. Midenizdeki gastrit ya da ülser veya yemek borusuna reflü nedeniyle kaçan mide asidi de sizi atıştırma bağımlısı biri haline getirebilir. Atıştırma sıklığını artıran nedenlerden biri de stresli bir yaşam sürmektir. Depresyonlu ya da depresyona eğilimli kişilerin de atıştırma yapmaya yöneldikleri biliniyor. Sigara, kahve ve kafein içeren diğer yiyecek ve içecekler kan şekerini düşürerek, bisküvi, cips, grisini gibi besinler hipoglisemi ataklarını tetikleyerek, çikolata, şekerleme, meyve suları, gazlı, kolalı meşrubatlar insülin patlamaları yaparak sizi atıştırma bağımlısı biri haline getirebiliyor. D vitamini noksanlığının, öğünler arası süreyi uzatmanın, susuz kalmanın ve genel olarak “mutsuz” olmanın da atıştırmaya yönelttiğini gösteren net ve açık bulgular var. Kadınlarda adet öncesi dönemlerde de atıştırmaya yönelik bir eğilim olduğu kesin. Özellikle bu dönemde rafine gıdalardan, kek, tatlı, çikolata, dondurma ve şekerlemelerden uzak durmakta, kalsiyum zengini besinlere (badem, yoğurt, ayran, lahana, susam) ve protein yüklü yiyecek içeceklere (yoğurt, peynir, ayran, yumurta, et, balık, tavuk) ağırlık vermekte fayda var. Adet öncesinde baharatlı, tuzlu yiyeceklerden de uzak kalmak atıştırma ihtimalini ciddi biçimde engelleyebiliyor.
NE YAPMALI? Prensip olarak eğer atıştırma eğiliminde olduğunuzu ve her türlü dikkate rağmen bu eğilimi kontrol etmekte zorlandığınızı görürseniz, insülin direnci ve/veya reaktif hipoglisemi gibi bir sorununuzun olup olmadığını araştırın. Özellikle gece kalkıp bir şeyler atıştırmaya da başladıysanız böyle bir incelemeden geçmeyi sakın ihmal etmeyin. Kolay kilo alıyor, zor veriyorsanız, göbek ve bel çevreniz sürekli genişliyorsa, hipertansiyon ve şeker hastalığınız varsa, trigliseridiniz yüksek, ürik asidiniz fazla olduğunda da atıştırma eğiliminizin arka planında insülin direnci ve buna bağlık reaktif hipogliseminin olabileceğini bir kenara not edin.
NE YAPIYOR? ----------- Kolesterol fazlalığı ne yapıyor? * Kalp damar hastalığı/kalp krizi * Beyin damar hastalığı/felç/bunama * Damarlarda daralma-tıkanma * Hipertansiyon eğilimi
Hipertansiyon ne yapıyor? * Kalp krizi riskinde artma * Felç riskinde artma * Kalp yetmezliği * Damar sertliğinde hızlanma * Göz kanamaları/görme kaybı * Böbrek yetmezliği
10 İŞARET --------- Kalp sorununu düşündüren 10 işaret * Göğüs ağrısı * Nefes darlığı * Çarpıntı * Yorgunluk * Ayak bileklerinde, bacaklarda şişme * Baş dönmesi, baygınlık * Dudaklarda, tırnaklarda, ciltte morarma * Öksürük ve beyaz köpüklü balgam * Mide bulantısı, hazımsızlık ve dolgunluk hissi * Terleme
Böbrek sorununu düşündüren 10 işaret * İdrar azalması veya hiç idrar olmaması * Yorgunluk * Solukluk * Ayak şişmesi * Gece idrara çıkma * Baş ağrısı * İştahsızlık * Mide bulantısı, kusma * Boşluk (böğür) ağrısı * Kanama
