Hoca, “Köprü başında tezgâh açtım. Üç saat içinde bir sandık limonu 100 paraya sattım...” şeklinde konuşunca dinleyenler, “Aferin... Kısa sürede çok iyi para kazanmışsın...” diyerek onu yüreklendirmişler. O ise boynunu bükmüş. “Pek de öyle sayılmaz...” demiş. “Çünkü o bir sandık limonu alırken 150 para ödemiştim...”
İhracat ve ithalat işlemlerimizdeki döviz gelir gider hikâyesi de Nasrettin Hoca’nın limon hikâyesine benzedi.
Her ay başı Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ‘aylık ihracat artış rakamlarını’ açıklamak için törenler düzenliyor. Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı “ihracat patladı” diyerek müjdeler veriyor.
Geliniz görünüz ki, ‘ithalattaki patlama’dan söz eden yok. TÜİK yılın ilk 3 ayının dış ticaret rakamlarını açıkladı. (TİM’in rakamları geçicidir. TÜİK’in rakamları devletin kayıtlarını gösterir.)
Devletin kayıtlarına göre yılın ilk 3 ayında ithalat 38.3 milyar dolar, ihracat 26.1 milyar dolar, dış ticaret açığı 12 milyar dolar olmuş.
Üç aylık dış ticaret açığı, 2008 yılının ilk 3 ayındaki 16 milyar dolarlık açığa yaklaşmış durumda. 2009 yılının ilk 3 ayındaki rakamlara göre ihracat artışı yüzde 7, ithalat artışı yüzde 32 oranında.
Dış ticaret açığı (ithalat gideri ile ihracat geliri arasındaki fark) bu gidiş ile yıl sonunda 40-50 milyar dolara ulaşabilir.
Dış ticaret açığı, ülkenin döviz açığının (cari açığın) ana nedenidir. Cari açık, döviz açığı (1) Doğrudan yabancı sermaye olarak gelen döviz (2) Yabancılardan bonoya, hisse senedine gelen döviz (3) Döviz kredisi ile kapatılıyor.
İthalat coştu
Kriz şartlarında doğrudan yabancı sermaye olarak ve portföy yatırımı için gelen döviz azaldı. Döviz açığı genelde dış kredi ile karşılanıyor. Bol bol dış kredi kullanmanın sonunda Yunanistan’ın düştüğü durum ortada. Bize ders olsun.
Her ülke ihtiyacına göre ithalat yapar. İthalat kötü değildir. Kötü olan ithalatın, ihracatın önünde koşmasıdır. İhracat gelirinin ithalat giderini karşılayamamasıdır. Ülkede fabrikalar dururken, işsiz sayısı artarken, ithalatı coşturarak başka ülkelerin fabrikalarını çalıştırmak, başka ülkelerin işsizlerine iş yaratmaktır.
İthalattaki artış önemsenmez, ithalattaki artış sonucu tarım ve sanayi kesiminde fabrikaların durduğu, işsiz sayısının arttığı görülmez ise dış ticaret tam anlamıyla kısır döngüye girer. İhracat giderek yavaşlar, ithalat artışı giderek hızlanır.
Güngör Uras
http://www.milliyet.com.tr/ |
