Besiciler kötü durumda. Süt üreticileri kötü durumda.
Bu iki sektörün özelliği var. Talep mevsime göre dalgalı. Halbuki üreticinin gideri devam ediyor.
Sadece bizde değil, başka ülkelerde de bu böyle. Ama başka ülkelerde çare bulunmuş. Üretici birlikleri, talebin azaldığı dönemde eti ve sütü değerlendiriyor. Üretici zor durumda kalmıyor.
Biz de buna benzer çözümü yıllar önce bulduk. EBK ve SEK'i kurduk.
Bu kuruluşlar tıkır tıkır işlerken devlet kasaplık ve sütçülük mü yapacak diyerek kapatıldı. 1995 yılından sonra eski EBK'yi parçalayıp ve SEK'i parçalayıp sattık. Satın alanlar makinelerini hurdacıya verdi. Arsalarına bina kondurdu.
Şimdilerde besiciler ile süt üreticilerinin sorununa nasıl çözüm bulacağımızı tartışıyoruz. EBK ve SEK gibi kurumlar olmadan sorunları çözemeyiz.
Bu konuda yazdıklarımı tekrar hatırlatmak istiyorum... Önemli olan "Ben dememiş miydim?" değil... Önemli olan ülkenin tıkır tıkır işleyen kurumuna yazık edilmesi. Varlıklarının ona buna peşkeş çekilmesi.
Bakınız bu konularda daha önce neler yazmışım:
(1) DÜNYA, 8/2/1995-EBK ve SEK gider, Doğu'da ve Güneydoğu'da hayvancılık biter.
Et Balık Kurumu (bana göre) özelleştirme programının en sonuna alınması gereken, bütünüyle özelleştirilmemesi gereken bir kuruluştur.
EBK'yı kimin alacağı, kaça alacağı, bana göre "teferruat"... Önemli olan EBK olmadan Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaşayan insanın ne yapacağıdır. Ben inanıyorum ki, EBK özelleştirilince, Doğu ve Güneydoğu Anadolu hayvancılığı tamamen sahipsiz kalacak, bu durum bölgede ekonomik çöküntüye neden olacaktır. Çünkü bugün için Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da halkın yapabileceği tek iş vardır: Hayvancılık.
Terör ile mücadele nedeniyle "meraların" kapatılması, can ve mal güvenliğinin yok olması nedeniyle hayvan yetiştiricilerinin dağlara çıkamaması sonucu hayvancılık zaten en alt düzeye inmiş durumda.
(2) DÜNYA 17/2/1995 Doğu ve Güneydoğu'da hayvancılığı öldürmeyiniz.
- Doğu ve Güneydoğu Anadolu insanı için bugün hayvancılık tek uğraşı konusu. Tek geçim kaynağı.
- Hayvancılığın devam edebilmesi (bırakınız gelişmesini devam edebilmesi) için devletin desteği şart.
- Hayvancılıkta devlet desteği, yemdir. Avanstır. Alım garantisidir. Zorunlu hallerde, erken ve toplu kesimdir.
- Bu hizmetleri Ziraat Bankası ile birlikte ancak ve ancak Et Balık Kurumu (EBK) gibi bir kamu (ihtisas) kuruluşu üstlenebilir.
- Hayvan ve hayvan ürünleri için EBK ne kadar önemli bir kuruluş ise Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) de Doğu ve Güneydoğu Anadolu hayvancılığı için o kadar önemli bir kuruluştur.
(3) Milliyet 8/2/2000 özelleştirilen EBK arsalarını kesip kesip yıldız yapıyorlar.
EBK "kâr" esası ile değil, hayvancılığı, süt üretimini teşvik amacıyla kurulmuştu. Ülkede bölgesel üretim ve tüketim dengesini sağlıyordu.
EBK'nin "kombina" denilen tesislerinde, kesimhane, buzhane, et işleme tesisi yanında büyük arsalar vardı. Arsalar, uzak yollardan kesime gelecek hayvanların, kilo kaybetmiş halde kesimlerini önlemek, bir süre beslenmelerini sağlamak amacıyla büyük tutulmuştu.
EBK "kombinaları", özelleştirmede ön sıraya konulup haraç mezat satışa çıkarılınca, tesisler spekülatörlerce kapışıldı. "Tesisleri işletmek için alıyoruz" diyenler, kombinaların kapılarına kilit vurup, arsalarını değerlendirdi. Ben hikaye anlatmıyorum. "Rezaleti" duyurmaya çalışıyorum.
4) Sabah 7/2/1995 Dağdaki eşkıya yerine hayvancılığın kökünü kazıyarak halkı dağa mı çıkarmak istiyorsunuz?
Doğu ve Güneydoğu Anadolu hayvancılığının özelliğini anlatayım: Bu bölge yetiştiricidir. Besleyici değildir. Doğurtur, üretir, büyütür. Besicilik için, ana tüketim merkezlerine sevk eder. İhraç eder. Sınır ötesine yollar. Ağır kış şartları, parasızlık nedeniyle bu bölge yetiştiricileri desteğe muhtaçtır. Kış ağır olur, hayvanına verecek yem bulamaz, birisinin yem yardımı yapması gerekir. Kış ağır olur, hayvanını besleyemez, barındıramaz, birisinin hayvanını satın alması gerekir.
İşte EBK bunun için kuruldu... EBK'nın Doğu ve Güneydoğu Anadolu hayvan üreticisine bir yılda yaptığı 1 trilyon liralık destek "ağızlara sakız" edilmesin... Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu insanı hayvancılıktan başka şey yapamaz. Siz, başka işlerden daha iyi para kazanma şansı olan Karadenizliler'i "çay parası", Egeliler'i "tütün parası", Çukurovalılar'ı "pamuk parası" ile destekliyorsunuz... Hem de kaç misli bir destek ile... Başka hiçbir geçim kaynağı olmayan Doğu ve Güneydoğu Anadolu insanının tek geçim kaynağı olan hayvancılığın köküne kibrit suyu döktüğünüzün farkında mısınız?
Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da biliyor musunuz ki, "terör ile mücadele" nedeniyle meralar boşaltıldı. Bu nedenle Doğu Anadolu'da hayvancılık zaten ölmek üzere, Güneydoğu Anadolu da can çekişiyor. Üç sürüsü olan şimdi bir sürüyü "meralara çıkaramadan" zorla besliyor...
Büyük Türk büyükleri... Olan bitenin farkında değil misiniz? Çaresizlikten insanların "dağa çıkması" hoşunuza mı gidiyor? Bize fabrika değil, arsa lazım! İşadamlarımız, özelleştirilmek için satılan fabrikaları alıyorlar. Makinelerini hurdacıya satıyorlar. Fabrikayı yıkıyorlar. Sonra da arsasına bina yapıyorlar.
5) DÜNYA 8/2/1995 EBK ve SEK olmadan hayvancılık gelişemez
Ben hiçbir zaman "Ben bir vakit söylemiştim..." diyerek "kehanet" arayışında değilim... Fakat "işte bugün, bu sayfada yazıyorum... EBK'yi bugün satarsınız, yarın EBK'nin boşluğunun yarattığı kaosa dayanamayıp, bir benzerini kurmak zorunda kalırsınız." Çünkü, hayvancılık desteklenmez ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu halkı çöker... Genel olarak hayvancılık desteklenmez ise et fiyatları tepelere tırmanır... Türkiye etsiz kalır...
Bu desteklemeyi yapmak devletin görevi, sorumluluğu ve zorunluluğudur. Bu destek bir ihtisas kuruluşu aracılığıyla sağlanır. Bu destek için EBK ve SEK benzeri bir kuruluşa ihtiyaç vardır...
Sonuç: Ben on dört yıldır yazmışım... Hiç kimse yazılanları dikkate almamış. Ve de ne yazık ki yazılanların tamamı doğru.
Tevfik Güngör
dunyagazetesi.com.tr | 
