SON 20 yılda yüzde 70’e ulaşan pazar kaybını geliştirdikleri fonksiyonel ve karışımlı ürünlerle kapatmaya çalışan margarin üreticileri, vitamin ve bol sütle zenginleştirilen, zeytinyağı ve tereyağ lezzeti kazandırılan ürünlere ballıdan sonra çilekli karışımlar da eklendi. Krize rağmen 2009 yılını sadece yüzde 3.3’lük küçülme oranıyla kapatan sektör, pastacılık ve kase ambalajla 1.5 milyar doları yakaladı. Yılık ihracatın 100 bin tonu bulduğu margarinde, fonksiyonel ve karışımlı ürünlerin payı da yüzde 20’ye ulaştı.

502 milyon lira

Kalp sağlığı açısından zararlı kolesterolden arınmış, transyağ oranı binde 3’e, doymuş yağ oranı da zeytinyağı seviyesine çekilmiş bitkisel yağlarla üretilen yeni nesil margarinlerde şimdi, kahvaltı sofraları hedefleniyor. Firmalar, 2008 yılında 32 bin ton gerçekleşen kase margarin üretimini geçtiğimiz yıl piyasaya sürdükleri fonksiyonel ve karışımlı margarinlerle 34 bin 410 tona çıkardı. Böylece sofra ve yemeklik margarin tüketimi, 184 bin tona ulaşarak 502 milyon lirayı yakaladı.

Yüzde 85’ine 3 firma hakim

Arkadaşımız Mehtap Özcan’ın yaptığı araştırmaya göre, margarin pazarının yüzde 73’ünü paket margarinler oluştururken, yenilikler ile sürekli büyüyen kase ambalaj segmenti ise pazarın yüzde 27’sini kapsıyor. Paket margarin 2008 yılında 121 tondan 113 bin tona gerilemeye devam ederken, kase margarinler tekrar büyüme ivmesine girerek, 32 bin tondan 34 bin tona yükseldi. Türkiye’de 33 firma, sayıları 100’ü bulan farklı markayla piyasada rekabet ediyor. Ancak, margarin piyasasının yüzde 85’ini Unilever, Ülker ve Marsa’nın elinde bulunuyor.

2 farklı kategori

Margarin genel ve kalp sağlığına yönelik fonksiyonel kullanım olmak üzere iki farklı katagoriye ayrılıyor. Genel kullanıma yönelik ürünlerin payı yüzde 85 olurken, kalp sağlığına yönelik ürünlerin payı ise yüzde 15’i buluyor. 1953 yılından bu yana Türkiye’de margarin kategorisinde faaliyet gösteren Unilever, içeriğinde, kandaki kolesterolü düşürmeye yardımcı olan bitkisel sterollerin bulunduğu Becel Pro-activ ürünüyle fonksiyonel margarin kategorisinde Ülker’in kalp ve damar sağlığını korumada yardımcı olan Kalbim Benecol’le rekabet ediyor. Ülker’in Teremyağ’la tereyağı lezzeti kazandırdığı margarinle kahvaltı sofralarına girmesiyle birlikte kızışan rekabete Unilever, Sana’nın, Marsan da Luna’nın tereyağ lezzetindeki ürünleriyle katılıyor. Ülker, bal karışımlının ardından çilek reçelliyi piyasaya sürdü.

Zeytinyağlısı öne çıktı

ÜLKER’in 2010 yılında piyasaya sürdüğü bir başka ürünü Kalbim Stik oldu. Kalbim Stik içeriğindeki düşük sodyum ve “sıfır” kolesterol oranı ile margarin tüketicilerinin kalp sağlığını korumaya yardımcı olurken, aynı zamanda ayrı ayrı paketlenmiş 5 adet 50 gramlık formu ile yeni bir segment yaratı. Yemeklik margarin segmentinde ise zeytinyağlı margarinler ön plana çıkıyor. Unilever, Sana Zeytinyağlı’yla, yemeklerinde hem zeytinyağı hem de margarin kullananları hedef alırken, Marsan da, Hüner marka margariniyle, hamur işi alanında ön plana çıkmaya çalışıyor. Hamur işi için özel olarak üretilen bu ürünle, her seferinde aynı lezzeti yakalamak isteyenleri hedef alınıyor.

Tüketim evlerden sanayiye kayıyor

MODERN yaşam tarzının yaygınlaşması, gelir düzeyinin artması ve kadınların iş hayatına daha fazla katılmasıyla yemek yeme alışkanlıklarının değiştiğine dikkat çeken Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Başkanı Metin Yurdagül, şunları söyledi: “Her geçen gün daha çok insanın ev dışında yemek yemesi, margarin tüketimini evlerden sanayiye kaydırdı. 1998-2009 yıllarını kapsayan 10 yıllık dönemde, paket ve kase olmak üzere kahvaltılık kategorisinde yer alan margarin üretimi 168 bin 228 tondan, 147 bin 784 tona gerilerken; pastacılık alanında kullanılan margarin ise 42 bin 774 tondan 98 bin tona, endüstride kullanılan margarin de 93 bin 478 tondan 236 bin tona yükseldi.”

517 bin ton üretim 91 bin ton ihracat

TÜRKİYE’de 2009 yılı verilerine göre, 517 bin 908 ton margarin üretimi gerçekleşti. Bunun yüzde 28’i sofralık, yüzde 7’si teneke kutularda satılan yemeklik, yüzde 19’u pastacılık ve yüzde 45’i de endüstriyel margarin oldu. 91 bin ton olan yıllık ihracatla birlikte toplam pazarın hacmi 1.5 milyar doları buluyor.

Yılda 8.5 kilo margarin yiyoruz

TÜRKİYE’deki kişi başına margarin kullanımı sanılanın aksine dünyanın bir çok ülkesinin gerisinde kalıyor. Türkiye’de sofra margarini tüketimi kişi başına yıllık 2.3 kilogram olurken, toplam margarin tüketimi ise 8.5 kilogram seviyesinde gerçekleşiyor. Bu Amerika’da 50, Hollanda’da 24, Belçika’da 26, Danimarka ve Singapur’da 18, İngiltere’de 8 kilogram olarak gerçekleşiyor. Dünyadaki tüm yemeklik yağların tüketimi 21, Türkiye’de 20 kilogram.

Erkan Çelebi

http://www.hurriyet.com.tr/