Dilimize en çok yerleşmiş olanı cip, jip yani Jeep’tir. Bir Amerikan markasıdır aslında Jeep.
Arazi binek taşıtıdır ya da diğer bir ifadeyle 4x4’tür. Ama dilimize cip veya jip olarak öyle bir yerleşmiş, öyle bir ürün niteleme kavramı haline gelmiştir ki zaman zaman örneğin “BMW marka cip” dendiğini bile görürüz, okuruz. Bu nitelemenin aslında “Bmw marka Toyota” demekten hiçbir farkı yoktur.
Bizde neredeyse tüm erkekler jiletle traş olur. Amaçok azımız gerçekte jiletle, yani Gillette ile mi traş olduğumuzu bilmeyiz. Ya da her marka traş bıçağı jilettir. Oysa Gillete de bir markadır ve Gillette şirketi, traş bıçağı imalatı yapmak üzere 1901 yılında King Camp Gillette tarafından ABD’de kurulmuştur. Şirket, 1 Ekim 2005 tarihinde Procter&Gamble tarafından satın alınmıştır. Bu arada yine jilet olarak nitelediğimiz Permatik de kuşkusuz bir traş bıçağı markasıdır.
Bizim için bütün kağıt mendiller, kağıt havlular, tuvalet kağıtları, peçeteler Selpak’tır. Bir büfeden kağıt mendil satın almak isteyen pek yoktur; illa Selpak sorulur. Herhangi bir kafeteryaya oturduğumuzda garsona hazır kahve ya da Amerikan kahvesi istediğinizi söyleseniz, büyük olasılıkla yüzünüze “o da ne ki” dercesine bakacaktır. Oysa “Nescafe istiyorum” deseniz anlaşılmayan hiçbir şey olmayacaktır. Ya da durumu biraz daha çetrefilli hale getirmek ve şaşkınlığı gözleyerek eğlenmek isterseniz “Hazır kahve (veya Amerikan kahvesi) istiyorum, ama Nescafe
olmasın” da diyebilirsiniz…
Pencereleriniz doğraması eskimişse ve yenilemek gerekiyorsa mutlaka “Pimapen” yaptırmanız gerekir. Piyasada onlarca üretici vardır artık, ama yaptırılan hep Pimapen’dir. Bu arada bilmeyen varsa diye belirtelim; “pen”, herhangi bir kimyasal ürünün değil, pencerenin kısaltmasıdır yalnızca, başka hiçbir anlamı yoktur. Kadınlarımız yıllarca ped ya da kadın bağı olarak yalnızca Orkid kullandılar, hala da kullanmaya devam ediyorlar. Oysa artık çok sayıda marka var; ama ped ya da kadın bağı, yıllar boyu yalnızca Orkid’i getirdi akla. Hatta Orkid’in ilk çıktığı yıllardan halen hatırladığımız bir karikatür var. Pala bıyıklı bir Anadolu erkeği, ne olduğunu tabii ki bilmediği onlarca paket Orkid’i, “Bu kadar reklamı yapıldığına göre yararlı bir şeydir” diye satın almış götürüyordu. Yağ dendi mi aklımıza yıllar boyunca Sana geldi. Yemekte de kullandık, kahvaltıda da… Hidrojene nebati yağ denmesini kimse beklemiyordu tabii ki; ama, margarin demek bile zor geldi, Sana’yı tercih ettik. Sana, eski popülaritesini sanki biraz kaybetti gibi ama, en azından uzun yıllar bu alanda lider kavram olma özelliğini korudu.
Temizlik ürünlerinde üç-beş markanın en azından kavram hegemonyası var. Aldığımız deterjan ya da temizlik malzemesi ne olursa olsun, aslında en azından alırken istediğimiz Alo, Omo, Persil, Tursil ya da Vernel’di.
Son yıllarda otomobillerde yaygın biçimde yakıt olarak kullanılmaya başlanan LPG, ham petrolün damıtılması ve parçalanması sırasında ya da doğalgaz yataklarından elde edilen ve basınç altında sıvılaştırılan bütan ve propan gazlarının karışımı olan bir ürün. Renksiz, kokusuz, yanıcı ve parlayıcı özelliğe sahip olan LPG, basınç altında likit hale geliyor ve özel basınçlı kaplar içinde tutuluyor. Gaz kaçaklarının fark edilmesi için rafineri tarafından özel bileşenlerle koku veriliyor. Basınçlı kaplar içinde kullanıma sunulan ve evlerde ve sanayide yıllardır kullanılmakta olan LPG genellikle tüpgaz olarak biliniyor. Zaman zaman Milangaz, İpragaz markalarıyla da anılan tüpgazın, son zamanlarda Aygaz olarak da adlandırıldığı dikkati çekiyor.
Alaattin Aktaş
|
