Lokmaları en az 45 saniye çiğnemelisiniz
Diş Hekimi Nihat Tanfer; sağlıklı çene kasları için lokmaları çift taraflı olarak 45 saniye çiğnemek gerektiğini söylüyor. Doğru çiğneme alışkanlığıyla; hem alınan kalori miktarı düşüyor, hem dişler kuvvetleniyor, hem de sindirim kolaylaşıyor
Sağlıklı diş ve çene yapısına sahip olmak için, düzenli fırçalamanın dışında doğru çiğnemeyi de öğrenmek gerekiyor. Tanfer Klinik Diş ve Çene Cerrahi Direktörü Nihat Tanfer bu konudaki sorularımızı yanıtladı:
Yanlış çiğneme alışkanlığı diye bir şey var mıdır?
Evet, maalesef birçoğumuzda yanlış çiğneme alışkanlığı var. Bu durum kalıcı sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Yıllar içinde kaybedilen dişler veya çürükler yüzünden bu alışkanlık kazanılabiliyor. Kaybedilen dişlerin yerine uzun süre protez yapılmaması ya da yanlış protez takılması nedeniyle kişi bir süre sonra tek tarafıyla çiğnemeye başlıyor. Yanlış çiğneme; çene kemiğinde geri dönüşü olmayacak sorunlara sebep olabiliyor. İleri aşamalarda hastalar, ağzını açamayacak, konuşamayacak hatta yemek yiyemeyecek hale geliyor.
AĞRI YAPAR
Tek taraflı çiğneme nasıl bir soruna yol açıyor?
Çiğneme mutlaka eşit şekilde ve çift taraflı olmalıdır. Tek taraflı çiğnersek, çiğneme kuvvetine tek taraflı maruz kalan çene kaslarında deformasyon olur. Bu hem ağrı yapar, hem de yüz ve ağız yapısında asimetriye neden olur. Çiğnemenin tek taraflı yapılması; çene kaymasına, çeneden ses gelmesine, çene hareketinin kısıtlanmasına ve hatta çene kemiğinin kafatasına kaynamasına bile yol açabilir.
En sağlıklısı lokmaları uzun süre çiğnemek midir peki?
Evet, bir lokmayı 40 kez çiğnediğimiz takdirde, kalori alımının da azaldığı söylenir. 'Ne kadar çiğnerseniz, o kadar az yemek yersiniz' teorisi yeni değildir. Rahat ve yavaş yemek, beyinde tokluk hissi yaratır. Bu sayede açlık hormonunun seviyesi de düşer. Ayrıca besinleri fazla çiğnemenin daha fazla lezzet sağladığını da söyleyebilirim. Yemekleri fazla çiğnemediğinizde ise büyük lokmalar, bakterilere, şişkinliğe ve gaza neden olur. Ağzınızda lokmaları çevirdikten sonra çenenizin iki tarafıyla en az 45 saniye çiğnemeniz gerekiyor.
Doğru çiğnemenin nasıl yapılacağını öğrettiğiniz hastalarınız var mı?
Evet, var. Öncelikle hastaların neden hatalı çiğnediği tespit ediyoruz. Örneğin; sol tarafında çürük varsa ve bundan dolayı sağ tarafını kullanıyorsa, bu çürük dişin tedavisi yapılmalıdır. Tek taraflı çiğnemenin önüne geçmek için; eksik dişlerin protez dişlerle tamamlanması, iltihaplı dişlerin de tedavisinin yapılması gerekir. Bu arada gece dişlerini sıkan hastalarda da çene eklemine çok fazla yük biner. Buna bağlı olarak çenede ağrı olabilir. Dolayısıyla bu sorunun da tedavisi mutlaka yapılmalıdır.
Yeterli miktarda çiğneme kişiye ne kazandırıyor peki?
Sindirim kolaylaşıyor. Tuvalete çıkarken zorlanma olmuyor. Çiğneme hareketi, bağırsakların çalışmasına yardımcı oluyor ve dişleri kuvvetlendiriyor.
Uzun süreli diş eksikliği nelere mal oluyor?
Bir dişi kaybettiğinizde; yanındaki diğer dişler hareket etmeye başlıyor ve kaybolan dişin yerine doğru kayıyor. Bunun yanı sıra alt ve üst dişler, çiğneme için birbirlerine ihtiyaç duyuyorlar. Fakat dişlerden biri kaybolduğunda; karşı çenede, aynı bölgedeki diş, eksik kalan dişin yerine doğru uzamaya başlar. Bu da eklem problemlerine ve ağrılara neden oluyor.
SAĞLIKLI DİŞLER İÇİN BUNLARI SAKIN YAPMAYIN
Dişleri fırçalamak yerine suyla çalkalamak.
Dişlerle fındık ya da ceviz gibi kuruyemişlerin kabuklarını kırmak.
Ön dişlerle gazoz kapağı açmaya çalışmak.
Diş ipinin yerine kürdan kullanmak.
Diş beyazlatma tozları kullanmak.
ÇENE YAPISI KÜÇÜLDÜĞÜ İÇİN 20 YAŞ DİŞİ ÇIKMAYABİLİYOR!
İyi bir çiğneme için 32 dişe gerek var mıdır?
Hayır, çiğnemek için 32 diş gerekmez. Mesela 20 yaş dişleri geç çıkar ve çoğu kez de problem yaratırlar. Bu dişler, bize yiyecekleri pişirmeden tüketen atalarımızın mirasıdır. O zamanlar daha kuvvetli dişlere ihtiyaç duyuluyordu. Bu arada ağzımızdaki bütün dişler aynı anda çıkmaz; önce süt dişleri çıkar ve dökülür. Ardından ön dişler, köpek dişleri ve azı dişleri çıkar. Yirmi yaş dişleri de bu sırayı gecikerek takip eder. Bu olaylar olurken çenemiz gelişmeye devam eder. Yirmi yaş dişlerine ancak 20 yaşını geçtikten sonra yer açılır. İnsanın evrimi ile birlikte çene yapısı da küçülüyor. Bu nedenle bazı insanlarda 20 yaş dişleri hiç çıkmayabilir.
KÖTÜ DOLGU ÇENEYİ YORAR
Kötü yapılan dolgu ya da protezler çiğnemeyi etkiler mi?
Kesinlikle etkiler. Köprülerin ya da dolguların; olması gerekenden yüksek yapılması, çiğneme sistemini de çok etkiler. Çünkü çene eklemleri üzerine binen yük artar. Bu durum uzun süre devam ederse, eklemlerde önemli rahatsızlıklar başlar. Ayrıca yükün fazla olması; yapılan dolguların ya da köprülerin kırılmasına da neden olabilir.
TEK TARAFLI ÇİĞNEME ALIŞKANLIĞI DİŞ TAŞI NEDENİ
Çiğnemenin yapılmadığı tarafta diş eti sorunları olur mu?
Tek taraflı çiğneme alışkanlığına sahip kişilerde; diş taşı ve diş eti iltihabına daha çok rastlanıyor. Çünkü çiğneme yapılmayan taraftaki dişlerde daha fazla bakteri plağı birikmiş oluyor. Bu durum, diş hekiminin tek taraflı çiğneme problemini saptamasına da yardımcı oluyor.
Alışkanlığa bağlı tek taraflı çiğneme nasıl tedavi edilebilir?
Hasta tek bir tarafta çiğneme yapıyorsa, bunun mutlaka bir nedeni vardır. Kullanılmayan tarafta; kırık veya eksik bir diş, çürük, hatalı yapılan dolgu veya protez olabilir. Bunun nedeni tam olarak tespit edildikten sonra hemen sorun giderilmeli ve hastaya diğer tarafını da kullanması gerektiği öğütlenmelidir.
mylife.com.tr |
