Dalga, sınırsız enerji kaynaklarından biri… Ancak hâlâ bu potansiyelden yararlanılamıyor. 'İstiridye teknolojisi', uzmanlarca bu alanda atılmış önemli bir adım olarak görülüyor.
Rüzgâr, güneş ve biyokütleden enerji üretimi bir ütopya olmaktan çıkalı çok zaman oldu. Deniz dalgalarından enerji üretimi ise henüz emekleme aşamasında. Ancak İspanya'da bir köy dalga enerjisini kullanmaya başladı bile.
Dalga enerjisi, sunduğu muazzam potansiyele rağmen henüz değerlendirilmemiş bir kaynak. Dalga enerjisinden tam anlamıyla yararlanılması halinde dünya enerji ihtiyacının üçte birinin karşılanabileceği hesaplanmış. 17-19 Ekim 2012 tarihlerinde İrlanda'nın başkenti Dublin'de düzenlenen Okyanus Enerjileri Konferansı'nda uzmanlar tartıştı, yenilikler tanıtıldı.
Konferansta öne çıkan projelerden biri de "Oyster" idi. İstiridye anlamına gelen Oyster, bir hidroelektrik dalga enerji jeneratörü. Oyster'i geliştiren İskoç şirketi Aquamarine Power'ın genel müdürü Martin McAdam, İskoçya'nın kuzeyindeki Orkney Adaları açıklarında bir 'İstiridye'nin deneme amaçlı enerji üretimine başladığını belirtiyor: "15 metre derinliğindeki deniz yatağına yerleştirilen makine, mekanik aksamlı bir kanada sahip. Kanadın dalga gücüyle hidrolik pistonları itmesi sonucunda pistonlardan güç alan türbin enerji üretiyor. Tıpkı bir istiridyenin açıp kapanması gibi…"
Dalgalar her yükselişinde Oyster'in kanadını aşağıya doğru itiyor. Hidrolik pistonlar dalganın gücünü türbine ilettikten sonra kanadı yeniden doğrultuyor. Deutschlandradio'nun sorularını yanıtlayan Aquamarine Power genel müdürü Martin McAdam, ayrıntılara şöyle açıklık getiriyor: "Elektrik denizde değil karada üretiliyor. Kapak iki hidrolik pistonu harekete geçiriyor. Bunlar da bir boru hattı aracılığıyla karaya su pompalıyor. Karaya pompalanan su buradaki türbinde enerji üretilmesini sağlıyor."
Enerji üretiminin ve türbinin karada bulunması, Oyster'i dalga gücünden elektrik üreten diğer teknolojilerden ayırıyor. Orkney Adaları açıklarına üç ay önce kurulan Oyster tesisi, 800 kilovata kadar enerji üretiyor. McAdam, "Bu prototip 26 metre genişliğinde. Yüksekliği ise 15 metreye ulaşıyor. Satışa sunacağımız tesisler aşağı yukarı bu büyüklükte olacak" diyor.
Aquamarine Power genel müdürü McAdam, Oyster hidroelektrik dalga enerji jeneratörünü 2015'te piyasaya sürmeyi planladıklarını belirtiyor. En büyük sorunlardan biri, Oyster'in dalga gücünü elektriğe dönüştüren diğer teknolojilerle maliyet açısından rekabet edebilir hale getirilmesi… McAdam, "Oyster'lerle enerji tarlaları kurmayı hedefliyoruz. Konseptimiz her kanat için bir türbin kurulumunu gerektirmiyor. Tek ve büyük bir türbine 10 ila 20 dolayında kanat bağlayacağız. Böylece, maliyetlerin ciddi ölçüde düşmesini sağlayacağız" diye konuşuyor. Dalgaların gücü adına!
Martin McAdam, Oyster tesislerinin en şiddetli fırtına ve yüksek dalgalara dahi dayanacak güçte olduğuna dikkat çekiyor: "Oyster'ler, aynen bir istiridye gibi, dalgaların fazlasıyla yükselmesi halinde kanatlarını kendiliğinden kapatıyor. Bu özelliği Oyster'i koruyor. Makinemiz bu yönüyle birçok teknolojiye kıyasla bir fırtına halinde de çalışıyor."
Kış aylarında İskoçya kıyılarında şiddetli fırtınalar görülebildiğini vurgulayan uzmanlar ise bu dönemin Oyster teknolojisi açısından da bir sınav olacağını belirtiyorlar.
