Hazır gıda yeme diyabete geçit verme Gıdaları mikrop ve bakterilerden uzak tutmak için tuz ve şekerle koruma yöntemi vücudun sistemini bozuyor. İç Hastalıkları Uzmanı Nafiz Karagözoğlu, 'Yaş pastayı bile tuzlu satıyorlar. Hazır gıda diyabetin en büyük sebebi' diyor...
TÜRKAN YILMAZER
[email protected]
Pankreasın yeterli insülin üretememesi sebebiyle oluşan ama birçok organı etkileyen, vücudun tüm çalışma düzenini bozan ve ömür boyu devam eden bir hastalık diyabet... Bulaşıcı değil, ancak bebek, yaşlı, kadın, erkek demeden hızla yayılıyor. Dünyada yılda yaklaşık 4 milyon kişi bu yüzden hayatını kaybediyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre bu yılsonu itibariyle diyabetli hasta sayısı 285 milyon olacak. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Nafiz Karagözoğlu, Türkiye'de 10 milyon hastanın yaşadığı diyabetin beslenmeyle arasında çok önemli bir ilişki olduğuna dikkat çekiyor. Yediğimiz her şeyin kan şekerimizi yükselttiğini ifade eden Karagözoğlu'na göre sürekli ve hızlı yükseliş zincirleme trafik kazası gibi tüm sistemi bozuyor. İşte Karagözoğlu'nun diyabete karşı koruyucu mönüsü ve yemek tarifleri...
- Yediğimiz her besin kan şekerini yükseltir mi?
Evet, ne yersek yiyelim, kan şekeri yükselir. Gıda diye yuttuğumuz her şey önce mide, bağırsaktan geçer; sonra emilir, karaciğere gelir. Ardından karaciğerde glikoza dönüşür... Ne yerseniz yiyin, tüm gıdalar glikoza dönüştürülerek kana verilir. Kan, diğer hücrelere damarların içinden seyahat ediyor. İnsülinlerle hücrelerin içine sokuluyor. Eğer hızlı emilirse diğer sistemlerin çalışma sistemini bozuyor. Vücudun kan şekerini belli bir hız ve dengede alması gerek.
ÇOK YEME!
- Beslenme düzenindeki hangi hatalar kan şekerini hızlı yükseltiyor?
En önemlisi hazır gıdaların hayatımıza girmesi. Ambalajlı içeceklerin çoğu glikoz barındırır. Yani bir şerbet... Dil tomurcuklarımızı hızlı uyardığı için haz duygumuzu besliyor; kolay bulunabilecek şekilde ambalajlandığı için çok tüketiliyor. Bunları içtiğinizde kan glikoz hızı, vücudun alışkın olduğu hızın üzerinde yükseliyor. Şekeri hayatımızdan çıkarmamız gerek. Yediğiniz yemeğin miktarı da önemli. Çok yemek de kan şekerini yükseltir.
BASIYORLAR TUZU, ŞEKERİ!
- Peki, hangi besin türlerini çıkaralım hayatımızdan?
Kolay emilebilen karbonhidrat grubunu, nişastalı gıdaları önermiyoruz. Sofranızdan pirinç, un, şekeri kaldırın. İlk insan, avcı ve toplayıcı. Avı bulma periyodu haftada 1-2... O yüzden, haftada bir ya da iki kere et grubu tüketin. Ayrıca şu ağaçta meyve çıkmış mı, şu ot bitmiş mi diye bakılıyor; onlar tüketiliyordu... Hazır gıda teknolojileri, soğutma, market sistemleri yoktu. İnsanın yiyeceklere ulaşmak için harcadığı efor, beden sağlığıyla ilgili sonuçları da beraberinde üretiyordu. Ama günümüzde insan çalışmıyor; hareketsiz, her şeyi hazır buluyor. Özellikle de gıdaları.
- Hazır gıdaları neden eleştiriyorsunuz?
Her hazır gıdanın içinde, gıda koruyucu tuzlar ya da şekerler var. O gıda paketin içinde bu sayede, mikroplar tarafından çürütülemez halde tutulur. O yoğunluktaki tuz veya şekerde virüs, bakteri yaşamıyor. Ama vücudumuzu nasıl etkiliyor? Raflarda envai çeşit gıda var. Hepsi tuzlu. Yaş pasta etiketine bakın, içinde tuz var. Ama tatlı tadı daha baskın, tuzlu tadı daha az. Beden bunlara alışkın değil. Sonra bir bakıyoruz ki hastanın kan şekeri dengesi bozulmuş!
- Kan şekerini hangi besinler dengeler?
Fasulye, mercimek, nohut gibi kuru baklagiller, bulgur gibi tam tahıllı besinleri öneriyoruz. Ayrıca tam tahıllıysa ekmek, zeytinyağı ve köyden gelen doğal tereyağını tüketebilirsiniz. Tuzsuz zeytin, yumurta, peynir, yoğurt, süt, ceviz gibi protein içeren besinleri almalısınız. Lif içeren sebzeler, tarçın gibi baharatları da unutmamalısınız. Meyveyi de içeriğindeki şeker sebebiyle porsiyonuna dikkat ederek tüketebilirsiniz.
MARKETTE AVLANIN
- Ayrıca neler yapılmasını öneriyorsunuz?
Tembellikten kurtulacağız. Eskiden yokluktan avcı, toplayıcıydık. Şimdi çoklukta avcı, toplayıcı olmak zorundayız. Bakkalda, pazarda, markette avlanacağız. İnceleyeceğiz, araştıracağız uygun besini alacağız. 'Doğru gıda nedir?' öğrenmek zorundayız. Pişirme tekniklerini de öğrenmeliyiz. Bunlar için gayret sarf edilmediğinde diyabet gibi hastalıkların artması maalesef önlenemeyecek. Ya nefis ya nefes.
BADEM ÇORBASI
MALZEMELER:
- 4 yemek kaşığı file badem
- 2 yemek kaşığı bulgur
- 1 yemek kaşığı tereyağı
- 1 su bardağı süt
- 1 litre kaynamış su.
Sos için:
- Taze fesleğen
- 1 tatlı kaşığı zeytinyağı.
YAPILIŞI: 1 yemek kaşığı tereyağını eritin. Bulguru ekleyip kavurun. Bademi ilave edip bir iki kez karıştırın. Suyunu ekleyip çırpıcıyla karıştırın. Kaynayınca altını kısın. Ilık sütü yavaş yavaş ekleyin. Göz göz olduğunda altını kapatın. Çorbayı kaselere koyun. Fesleğeni ince ince doğrayıp bir tatlı kaşığı zeytinyağını ekleyip kaselerin üzerine sos olarak dökün.
BULGURLU YAPRAK SARMA
MALZEMELERİ:
- 500 gr taze asma yaprağı
- 1,5 su bardağı su
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1 yemek kaşığı limon suyu
- 1 çay kaşığı toz şeker
- Tuz
İÇİ İÇİN:
- 2 su bardağı bulgur
- 2 kuru soğan
- 1 domates
- 2 dal taze soğan
- Yarım demet dereotu
- 1 çay bardağı zeytinyağı
- 1 tatlı kaşığı kuş üzümü
- 1 tatlı kaşığı nane
- 1 tatlı kaşığı tarçın
- 2 bardak su
- Tuz
- Karabiber
YAPILIŞI: Asma yapraklarını haşlayın. Zeytinyağında ince ince doğradığınız kuru soğanları hafif kavurun. Küp küp domatesi ilave edin. Bulgur, ince doğradığınız taze soğan ile dereotu, kuş üzümü, nane, karabiber, tarçın ve tuzu ekleyip biraz kavurun. Suyu ekleyip karıştırın. Kısık ateşte bulgur suyunu çekene kadar pişirin. Yaprakların parlak tarafları alta gelecek şekilde iç malzemeyi yerleştirip işaret parmağınız kalınlığında sarın. Tencereye dizdiğiniz sarmaların üzerine 1,5 bardak su, zeytinyağı, limon suyu, toz şeker ve tuzu ekleyin. Orta ateşte 30 dakika pişirin. Tencereden çıkarıp bir servis tabağına dizin. Soğuyunca limon dilimleriyle süsleyip servis yapın.
İÇLİ KÖFTE (HAŞLAMA)
MALZEMELER:
Dış hamuru için:
- 500 gram köftelik bulgur
- Yarım su bardağı irmik
- 3 yemek kaşığı un
- Tuz
İç harcı için:
- 400 gram orta yağlı dana kıyma
- 3 adet soğan
- 1 çay bardağı orta kalınlıkta çekilmiş ceviz
- Yarım demet maydanoz
- 1 çay kaşığı karabiber
- 2 yemek kaşığı zeytinyağı
- 1 tatlı kaşığı kırmızı pul biber
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- Tuz
YAPILIŞI: Kıymayı suyunu salıp çekene kadar pişirin. Zeytinyağını, ince doğranmış soğanı ilave edin. Domates salçasını katın, karabiber, kırmızı pul biber ve tuz ilave edin. Cevizi ilave edip ılımasını bekleyin. Ayrı bir kapta bulguru yıkayıp süzün. Un, irmik ve tuzunu ilave edin. Macun gibi bir hamur oluncaya kadar yoğurun. Küçük bir limon büyüklüğünde parça koparıp avucunuzda bohça gibi şekil verip içine bir yemek kaşığı harçtan yerleştirin ve ağız kısmını hafifçe büzerek tamamen kapatın. Sivri uçlarını hafifçe bastırarak yuvarlak şekil almasını sağlayın. Tuzlu kaynamış suya koyduğunuz içli köfteleri 10 dakika haşlayın. Üzerine toz biber ve arzu ederseniz maydanoz döküp servis edin.
FIRINDA TARÇINLI LEVREK
MALZEMELER:
- İki levrek
- Defne yaprağı
- Bir tatlı kaşığı tarçın
- Bir yemek kaşığı zeytinyağı
- Karabiber
- Tuz
YAPILIŞI: Fileto halinde hazırlattığınız balıkları yağlı kağıt serili bir fırın tepsisine yerleştirin. Üzerine zeytinyağı, defne yaprağı, tarçın, karabiber ve tuzu sos gibi dökün. Önceden ısıtılmış 200 derecelik fırında 20 dakika pişirin. Sıcak servis edin.
http://www.aksam.com.tr/hazir-gida-yeme-diyabete-gecit-verme--159462h.html |
