Beslenme ve Diyet Uzmanı Canan Doğan, her gün yemeklerimize eklediğimiz yağlardan tereyağı ve zeytinyağının sağlığımız üzerindeki etkilerini anlattı ve bazı tavsiyelerde bulundu.
Tereyağının içeriği
Tereyağının hammaddesi süt yağıdır. Tereyağı, hayvansal (inek, koyun, keçi) yağdır. %82 süt yağından oluşur ve gerisi su ve süt şekeri, mineraller, suda çözülmüş vitaminler, asitler, aromalar ve proteinlerdir.
Tereyağında ortalama % 84 yağ, % 0.8 protein, % 0.5 karbonhidrat, % 0.2 kül ve % 15-16 su vardır. Süt yağı laktozun en iyi şekilde kullanımı ve vücudumuz için gerekli olan A,D,E,K vitaminlerinin taşınmasını sağlar. Tereyağı, iyi bir A vitamini kaynağıdır.
Yağların sağlığımız üzerindeki etkileri
Yağlar, temel besin grubu olarak değerlendirilmezler. Tereyağında A vitamini, sıvı yağlarda E vitamini bulunur. Zeytinyağı, vücut için elzem olan omega-6 yağ asidi (linoleik asit) içermektedir. Bu özelliğiyle Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organisation) damar sertliği, şeker hastalığı oranlarının yüksek olduğu toplumlarda kullanılan yağların içindeki yağ asidinin en az %30′unun omega-6 yağ asidi (linoleik asit) olmasını önermektedir. Bu konuda yapılan çalışmalar, 1 hafta boyunca her gün yaklaşık 2 yemek kaşığı- doğal zeytinyağı tüketen insanların daha az LDL (kötü kolesterol) ve daha yüksek antioksidan seviyeleri gösterdiklerini ortaya çıkarmıştır. Antioksidanlar, “serbest radikallerin” (vücudumuzdaki zararlı maddeler) etkisiz hale getirmeleri ve hücrenin tahrip edilmesini engellemeleri bakımından son derece önemli maddelerdir.
1 gr yağ ortalama 9 kcal enerji verir. FAO (Besin Tarım Örgütü) ve WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ü günlük enerji tüketimimizin %25-30’unun yağlardan gelmesini önermektedir. Yağlar, yağ asitlerinden oluşur ve bu yağ asitlerinin vücutta önemli görevleri bulunmaktadır, Yağ asitlerinden linoleik asitin vücudumuz için elzem olduğu bilinmektedir. Yağ asitlerinin bazılarını dışarıdan yiyeceklerle alırız, bazı yağ asitlerinin ise dışarıdan alınan yiyeceklerle vücut tarafından üretildiği bilinmektedir.
Yüksek miktarda yağ tüketimi şişmanlık, diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve kanser gibi hastalıkların ortaya çıkmasını tetikler.
Tereyağı ve zeytinyağı tüketimi
Doymuş yağlar (oda ısısında katı halde bulunan yağlar margarin, tereyağı, kuyrukyağı gibi); doymamış yağlar (oda ısısında sıvı halde bulunan yağlar zeytinyağı, ayçiçek yağı, fındık yağı, fıstık yağı, kanola yağı gibi…)
Yapılan yanlış uygulamalarla günlük yağ tüketimi ihtiyacın altına düşürülürse çeşitli sağlık sorunları en başta konstüpasyon (kabızlık) olmak üzere ortaya çıkar. Günlük beslenmenizde mutlaka sağlıklı yağlardan bir miktar bulundurmanız gerekir zeytinyağı gibi.
Tereyağ sütten fiziksel yolla elde edilen ve içinde süt yağından başka yağ bulunmayan süt ürünüdür. Günümüzde üretilen tereyağları içinde yer alan katkı maddeleri ve üretim şekilleri nedeni ile önerilen yağ çeşitleri içinde yer almazlar. Ancak doğada serbest beslenen hayvanların sütünden doğal yollarla üretilmiş tereyağı, günde 1-2 tatlı kaşığını (kişinin boy, kilo, yaş ve cinsiyetine bağlı olarak günlük alım hesaplanmalıdır) geçmemek kaydı ile tüketilebilir. Özellikle kalp damar hastalıkları olanların tereyağından uzak durmaları önemlidir.
