Petrol zengini Ortadoğu'da yaşanan halk ayaklanmaları ve dünyanın önde gelen tahıl üreticilerinden ABD'de etkili olan sert kışın ürüne zarar vereceği endişesi emtia piyasalarında fiyatların, 2008'de yaşanan finans krizi öncesindeki seviyeleri yeniden test etmesine neden oldu.
Petrol fiyatı 103 doları aşarken, buğday fiyatlarında önceki gün yaşanan yüzde 3'lük artış mısır ve soya fasulyesi fiyatlarını da tetikledi. Diğer yandan arz sıkışıklığı yaşanan bazı temel metallerin fiyatı ve Avustralya'daki kasırganın stokları azaltacağı beklentisiyle ham şeker fiyatı rekor kırdı.
Geçtiğimiz ayın en iyi performans gösteren varlık sınıfı olan emtialar, güçlenen talep, global büyümede iyileşme ve olumsuz hava şartlarının üretime zarar vermesinin yarattığı arz kıtlığının etkisiyle son 2 yılın en yüksek seviyesine çıktı. S&P'nin 24 emtiayı takip ettigi GSCI Total Return Endeksi, yüzde 0.6 artışla 5152.9 puana çıktı. Bu, endeksin Kasım 2008'den bu yana gördüğü en yüksek seviye oldu. Emtialar, son 5 aydır değer kazanıyor ve bu piyasada 2004 yılından bu yana görülen en uzun süreli yukarı hareket yaşanıyor. Dün ICE'de Brent türü ham petrolünün varil fiyatı da eylül 2008'den bu yana ilk kez 103 dolar/varil seviyesini üzerine çıktı. Uzmanlar, yatırımcının petrolün ne arz ve talebine ne de stoklara baktığını söylüyor ve Ortadoğu'daki hareketlerin petrol piyasasında oynaklık yarattığını söylüyor. Mısır'daki gerginliğin diğer petrol üreticisi ülkelere sıçramasının bölgenin arzını sekteye uğratabileceği kaygısı petrol fiyatlarını yükseltiyor. Diğer yandan Londra Metal Borsası'nda (LME) 3 ay vadeli bakır fiyatı 10.000 dolar/ton seviyesine yükselerek yeni bir rekor kırdı. Tokyo Emtia Borsası'nda kauçuk fiyatı yüzde 3.8 artışla tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 490.2 yen/kg seviyesini görürken, New York'da dün şeker fiyatı 30 yılın en yüksek seviyesi olan 36.08 sent/pound'a kadar tırmandı.
Fiyatlarda yükseliş sürecek
İşlemciler ve yatırımcılar emtia fiyatlarındaki yükselişin süreceğini öngörüyor. Ünlü yatırımcı Jim Rogers, gelecekteki daha fazla sosyal ve siyasi çalkantı yaşanacağını ve emtia fiyatlarının artmaya devam edeceğini düşünüyor. CNBC'ye konuşan Rogers, "Çok fazla hissem yok. Ne olacağını bilmiyorum ama kurlarda daha fazla çalkantı, daha fazla sosyal rahatsızlık ve daha fazla hükümetin çökmesini bekliyorum. Bu yüzden kur ve emtia yatırımlarım hisselerden fazla" dedi. 12 yıldır emtialarda uzun pozisyonda olduğunu kaydeden ve gıda fiyatlarının çok fazla yükseleceği uyarısında bulunan Rogers, gıda ürünlerinin azlığının uzun süre devam edeceğini ve daha fazla gerginlik yaratacağını söyledi. Rogers, borsa yatırım fonlarında pozisyonunu kısa olduğunu kaydetti.
Gıda fiyatı endeksi ocakta rekor kırdı
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), aylık gıda fiyatları endeksinin ocak ayında küresel gıda fiyatlarındaki artışın etkisiyle rekor düzeye çıktığını bildirdi. FAO'nun verilerine göre, 2010 yılı Aralık ayında 223.1 puan olan endeksin ocakta yüzde 3.4 oranında artarak 230.7 puana yükselmesinde, özellikle şeker, hububat ve sıvıyağ fiyatlarında görülen artışlar etkili oldu. Hububat, yağlı tohum, süt ürünleri, et ve şeker fiyatlarının aylık değişimlerinin değerlendirildiği endeks, 1990'da açıklanmaya başlamasından bu yana en fazla, gıda krizinin yaşandığı 2008 yılı Haziran ayında artmıştı. Endeks, söz konusu tarihte 224.1 puana kadar yükselmişti. FAO'nun aralık ayında 398,4 puan olan şeker fiyatları endeksi de geçen ay yüzde 5,4 artarak 420,2 puana ulaştı. Kuruluşun, buğday, pirinç ve mısır fiyatlarını içeren hububat fiyatları endeksi, geçen ay bir önceki aya göre yüzde 3 oranında artarak 244,8 puana çıkarak, 2008 yılı Temmuz ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Sıvıyağ fiyatları endeksi de ocakta aralık ayına göre yüzde 5,6 artarak 277.7 puana çıktı ve Haziran 2008'den bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış oldu. FAO'nun süt ürünleri fiyat endeksi ise geçen ay bir önceki aya göre yüzde 6,2 oranında artarak 221 puana yükseldi.
Bakır, 10 bin doları test etti
Londra Metal Borsası'nda 3 ay vadeli bakır fiyatı dün psikolojik açıdan çok güçlü bir direnç olan 10.000 dolar/ton seviyesini gördü. 3 ay vadeli bakır bu seviyenin test edilmesinin ardından kâr realizasyonları ile 9.980 dolar/ton seviyesine geriledi. SEB Merchant Banking analistlerine göre bakır fiyatının 10.000 dolar/ton seviyesine kadar yükselmesinde global ekonomide büyümenin devam edeceğine olan güven ve metallerdeki güçlü temel göstergeler etkili oldu. Analistler, özellikle bakırda güçlü talep, sıkışık arz görünümünün yıl boyunca devam edeceği beklentilerini yukarı harekete rol oynadığını da ifade ediyorlar. SEB Merchant analistleri, "Bakır fiyatının, olağanüstü sıkışık arz-talep dengesi görünümü nedeniyle 2011 yılında kayda değer şekilde yukarı gitmesini bekliyoruz" değerlendirmesinde bulundular.
Diğer yandan, uluslararası yatırım kuruluşu Goldman Sachs, bakır fiyatları için 2011 yılı beklentilerini kökenlerin güçlü olmasını dikkate alarak yükseltti. Kuruluşun değerlendirmesinde yeni madencilik kapasitelerinin piyasayı 2-3 yıl kurtarmasının beklenmediği vurgulandı. Raporda, "Çok dogmatik olmak istemiyoruz ancak en azından 12 aylık dönemde bakır fiyatları artmaya ve piyasa sıkılaşmaya devam eder" denildi. Raporda 2011 yılı ortalama bakır fiyatı için tahmin 10 bin 230 dolar/ton olarak açıklandı. Rakam önceki tahmine oranla yüzde 15 artış içeriyor. Beklenti 2010 yılı ortalamasına göre ise yüzde 18 artış anlamına geliyor.
Kalay, 31 bine dayandı
Global ekonomide toparlanma beklentisi ve arz sıkışıklığı bir diğer temel metal kalayı da rekora taşıdı. Dünyanın en büyük ihracatçısı Endonezya'da aşırı yağışların kalay üretimini olumsuz etkilemesi nedeniyle Londra'da 3 ay vadeli fiyatlar 30.920 dolar/ton ile tam zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Geçtiğimiz yıl yüzde 58 yükselerek temel metaller içinde en büyük artışı kaydeden kalay fiyatı, yılbaşından bu yana yüzde 15 yükseldi.
