Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) Yönetim Kurulu Başkanı İlhami Özcan Aygun, nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotasının artırılmasının 3,3 milyar dolarlık katma değer kaybına neden olduğunu öne sürdü.
Aygun, yaptığı yazılı açıklamada, NBŞ kotasından dolayı 4,5 milyon ton küspenin ve 600 bin ton melasın üretilemediğini, bunun hayvan besisinde kullanılamaması nedeniyle de 150 bin ton et açığı oluştuğunu iddia etti.
Türkiye'nin pancar şekeri sektörünün yıllık
ekonomikbüyüklüğünün
4,8 milyar lira (3,2 milyar dolar) olduğuna, doğrudan veya dolaylı olarak 10 milyon kişinin geçimini bu sektörden sağladığına işaret eden Aygun, halen Şeker Kanunu kapsamında kota tahsisi yapılan 7 şirkete ait 33 şeker fabrikasının kurulu pancar şekeri
üretim
kapasitesinin 3,1 milyon ton/yıl olduğunu, söz
konusu
7 şirketten birinin kamuya, 6'sının
özel
sektöre ait olduğunu hatırlattı.
Şeker Kanunu kapsamında NBŞ
üretimi
yapan 5 şirkete ait 6 fabrikanın kapasitesinin 1 milyon ton/yıl, kota tahsis edilmeyen ancak ihraç amaçlı şeker ve nişasta
üretim
faaliyetinde bulunan 4 şirkete ait 4 fabrikanın kapasitesinin ise 486 bin ton olduğunu hatırlatan TSÜAB Başkanı Aygun, açıklamasında şöyle devam etti:
''Ağırlıklı olarak uluslararası sermaye şirketlerinin yatırım yaptığı NBŞ sektörü, milli sermaye ile kurulmuş, 33 fabrika ile yaklaşık 4 milyar dolar yatırımı bulunan, ülke ekonomisine sağladığı katma değer ve yarattığı istihdamla stratejik bir sektör olan pancar şekeri sektörünün geleceğini tehdit eder hale gelmiştir.
Yürürlüğe 2001 yılında giren Şeker Kanunu'ndaki NBŞ kotalarının bakanlar kurulu tarafından yüzde 50 artırılması veya eksiltilmesi yetkisi, 2003/2004 pazarlama yılından itibaren değişik oranlarda NBŞ kotalarının artırılması yönünde uygulanmış olup, son yıllarda NBŞ/pancar şeker oranı yüzde 15'lere çıkmıştır. Söz
konusu
artırım kararlarının yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açılan davalarda alınan yürütmeyi durdurma ve iptal kararları, davaların sonuçlanması geciktiğinden fiilen uygulanamamakta ve etkisiz kalmaktadır.
NBŞ veya pancar şekerinden birinin kotasının artırılmasının, diğer
ürünün
aleyhine olacağı bilinen bir gerçektir. Yani pancar şekerine alternatif bir
ürünün
kotasının artırılması, tarım sektörünü ve pancar sanayinin desteklediği yan sektörleri olumsuz etkilemesi kaçınılmazdır.''
AB içerisinde pancar
üretiminde
söz sahibi olan ülkelerde kota oranlarının ve
üretiminin
çok
düşük
olduğuna işaret eden Aygun, AB 27'nin ortalama NBŞ
üretim
kotasının kuru madde bazında yüzde 4,92, Almanya'da yüzde 1,92, Fransa ve Hollanda'da sıfır olduğunu hatırlattı, ''yabancı sermayeli ve fırsatçı şirketlerin yerleştiği birkaç gelişme yolundaki ülkede'' ise NBŞ kotasının yüksek olduğunu öne sürdü.
-PANCAR ŞEKERİ
ÜRETİMİNE
ETKİSİ-
Türkiye'de, bir pazarlama yılında hiç pancar şekeri üretilmediğini, bu durumun, yan sektörlerle birlikte milli ekonomiye yaklaşık 3,2 milyar dolarlık bir kayıp olarak yansıdığını kaydeden İlhami Aygun, şu bilgileri verdi:
''Bu kayıp istihdam ve nakliye sektörünü olumsuz etkilemiş, yaklaşık 60 bin tarım işçisi işsiz kalmıştır.
Düşük
kapasite kullanımı,
üretim
maliyetini artırmış, tüketici pahalı şeker tüketmiştir.
Son 8 yılda pancar şekeri
üretimindeki
yaklaşık 1,8 milyon ton pancar şekeri
üretimi
daralmasının hayvancılığa yansıması 4,5 milyon ton pancar küspesinin ve 600 bin ton melasın kullanılamaması şeklinde olmuştur. NBŞ kotalarının ülkemizde, AB ülkelerine oranla yaklaşık 2 katı oranında fazla uygulanmasının sadece et
üretimine
olumsuz yansıması yaklaşık 150 bin tondur.
Yani, NBŞ'de kota artırımı sonucunda, son 8 yılda, 1,8 milyon ton şeker üretilememiş, 300 bin hektar alanda pancar tarımı yapılamamış, 3,3 milyar dolarlık katma değer kaybı olmuş, 60 bin tarım işçisi işini kaybetmiş, 4,5 milyon ton küspenin ve 600 bin ton melasın üretilememesi sonucu 150 bin ton et açığı oluşmuş, şeker fabrikalarının yüzde 60 kapasiteyle
çalışması
sonucu maliyetler artmıştır.''
-NBŞ'NİN SAĞLIĞA ETKİSİ
Aygun, nişasta bazlı şekerin
insan
sağlığına etkileri
konusunda
toplumda kaygı ve tereddütler ortaya çıktığına, tüketicilerin gıda ve beslenme tercihleri
konusunda
karar veremez hale geldiğine işaret etti.
Şekerpancarı
üretimindeki
azalmanın tohumculuk sektörünü de olumsuz etkilediğine dikkati çeken Aygun, Sağlık Bakanı Recep Akdağ'dan, NBŞ'lerin
insan
sağlığına olumsuz etkilerinin araştırılmasına yönelik olarak başlattığı
çalışmalara
ek olarak; bir süreden beri gıda, beslenme, Türkiye'de üretilen sebzeler ve tohumlar
konusunda
asılsız, yanıltıcı ve karalayıcı nitelikteki yanlış haberler yayan ve bu işten kendi meslek ve işleri için haksız kazanç sağlayan kişilerin iddiaları
konusunda
da
araştırma
başlatmasını istedi.