Tüllüþah Yok Olma Tehlikesi ile Karþý Karþýya
AYDIN (ÝHA) - Anavataný Kuþadasý olan ve halk arasýnda tüllüþah olarak bilinen, ilk defa Kuþadasý’ndan toplanarak bilim dünyasýna tanýtýlan ve adýný Samsun Daðlarý’nýn antik ismi olan Mykale’den alan Aydýn Gaþaðý (Centaurea mykalea) isimli çiçek yok olma tehlikesi ile karþý karþýya. Kuþadasý Belediyesi, Pamukkale Üniversitesi ve EKODOSD iþbirliðiyle yürütülen Kuþadasý bitkileri envanter çalýþmasý kapsamýnda, çiçeklenme mevsiminin gelmesi nedeniyle 20 gündür sürdürülen çalýþmalarda tespit edilen tüllüþah sayýsýnýn iyice azaldýðý ortaya çýktý.
Pamukkale Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ali Çelik, ”Bu çiçek türü, ülkemizdeki tür sayýsý bakýmýndan en zengin olan Centaurea cinsi içerisinde yer almaktadýr. Günümüzde bu bitkilerden elde edilen etken maddeler týbbi çalýþmalarda, özellikle kanser araþtýrmalarýnda kullanýlmaktadýr. Yapýlaþma baskýsýnýn olmadýðý kent içerisindeki doðal habitatlarda kendilerini koruduðu görülmektedir. Ýleride birçok bilimsel çalýþmaya malzeme olacak türlerin, doðal habitatlarýnýn korunmasýna özen gösterilmelidir. Kuþadasý Belediyesi, Pamukkale Üniversitesi ve EKODOSD iþbirliðiyle yürütülen envanter çalýþmasý sonunda tohumlarý toplayacak, daha sonra çimlendirecek, tekrar doðal ortamlarýna aktarýlma çalýþmalarýný yapacaðýz. Buna ek olarak doðal ortamýnda yetiþen fideleri, doðal botanik parký içerisine transfer ederek koruma çalýþmalarý yapacaðýz” dedi.
Endemik bir tür olan Aydýn Gaþaðý, artan yapýlaþmalar ve tarým arazilerinin çoðalmasýyla birlikte, doðal olarak kalabilmiþ küçük gen alanlarýnda hayat mücadelesi verirken, sayýlarýnýn çok az kaldýðý tespit edildi. Dünyada sadece Kuþadasý’nda bulunan bu önemli bitkinin “vahim durumda” (CR) kategorisinde, yani çok yakýn gelecekte yok olma riski altýnda bulunduðunu açýklayan Kuþadasý Ekosistemi Koruma ve Doðasevenler Derneði (EKODOSD) Baþkanaý Bahattin Sürücü, “Takriben yüksekliði 2,5 metreye kadar çýkan ve mükemmel formu nedeniyle izleyenlerin dakikalarca bakabileceði Aydýn Gaþaðý, 6. ve 7. aylarda çiçeklerini açmaktadýr. Aydýn Gaþaðý, dünyada sadece bu bölgede yetiþen endemik bir tür olmasý nedeniyle, Kuþadasý tanýtýmlarýnda da kullanýlabilecek deðerli bir bitki olup, botanik turizmi yapanlara cazip gelecek önemli bir türdür. Çok az kalmasý ve yaþam alanlarýnýn tahrip olmasý nedeniyle, bu önemli bitkinin tanýtýlmasý ve korunmasý gerekmektedir. Kuþadasý’nda tespit ettiðimiz baþta Aydýn Gaþaðý olmak üzere, Tüylü Çan Çiçeði, Kýyý Sarýmsaðý, Aydýn Ölmez Çiçeði ve Anadolu Ebegümeci gibi endemik ve nadir türlerin tanýtýmýna yönelik, kent içine tanýtým panolarý yapýlmasý ve tanýtým broþürlerin bastýrýlmasý için, Kuþadasý Belediyesi’ne bir öneri götüreceðiz. Aslýnda araþtýrýldýðýnda Kuþadasý’nda çok önemli birçok doðal kaynak türlerinin var olduðu, ancak bu türlerin bulunduðu habitatlarýn her an tahribatlarla karþýlaþabileceði görülmektedir. Turizm kentlerinde bulunan siteler arasýnda küçük küçük kalmýþ birçok doðal alan bulunmaktadýr. Bu alanlar dikenli, çalý çýrpý gözüyle bakýlarak bilinçsizce tamamen yok edilmektedir. Aydýn Gaþaðý’nda olduðu gibi dünyada sadece burada yetiþen bu önemli bitkiler, küçük alanlarýn içinde kendilerini korumaya çalýþtýðý bilinmelidir. Bu önemli deðerlerin korunmasý için, hem tanýtým hem de bilinçlendirme çalýþmalarýmýz devam edecek” þeklinde konuþtu. |
