Bankalar, tarım sektörüne 32.6 milyar lira kredi verdi
Son 10 yılda tarım sektörüne kredi musluklarını açan bankalar, geçen yıl 32 milyar 642 milyon 626 bin lira kredi verdi. BDDK verilerine göre, bankalar tarıma 2010'da 23 milyar, 2011'de de 30.9 milyar lira kredi kullandırmıştı.
Ali Ekber YILDIRIM
İZMİR - Bankalar geçen yıl tarım ve balıkçılık sektörüne 32 milyar 642 milyon 626 bin lira kredi verdi. Son 10 yılda tarım sektörüne kredi musluklarını açan bankacılık sektörü 2012'de 38 milyar lira kredi kullandırmayı hedefliyordu. Ancak, tarıma en çok kredi kullandıran Ziraat Bankası'nın frene basması, tarımsal kredilerde hedefe ulaşılmasını engelledi. Ziraat Bankası ile birlikte kamunun tarımsal kredilerdeki payında düşüş olurken yerli özel sermayeli bankalar ile yabancı sermayeli bankalar kredi payını artırdı. Özel sermayeli bankalar arasında ilk sırayı Türk Ekonomi Bankası alırken, yabancı sermayeli bankalarda ise Denizbank liderliğini korudu.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, tarıma 2010'da 23 milyar lira, 2011'de 30.9 milyar lira kredi kullandıran bankacılık sektörü 2012'de bir önceki yıla göre yüzde 5.5 artışla tarım ve balıkçılık sektörüne 32.6 milyar lira kredi verdi. BDDK verilerine göre, 2012 yılında bankaların tarım ve balıkçılık sektörüne kullandırdığı kredilerde takipteki alacaklar ilk kez 1 milyar lirayı aştı. Geçen yıl 1 milyar 18 milyon 137 bin liralık takipteki alacakların yarısı Ziraat Bankası'na ait. Ziraat Bankası'nın takipteki tarım ve balıkçılık kredisi 513 milyon 844 bin lira oldu.
Kredi hacmi son 10 yılda 40 kat arttı
Türkiye ekonomisinde yaşanan en büyük krizlerden birisi olarak adlandırılan 2001 krizinden sonra tarım sektörüne kredi verilmesi adeta durduruldu. Ekonomik kriz sonrasında, 2002'de 300 milyon liraya kadar gerileyen tarımsal krediler, sonraki yıllarda katlanarak büyüdü. Tarımsal krediler 2003 yılında 770 milyon lira olurken, 2004'te 1 milyar, 2007'de 10 milyar lira sınırını aştı. Asıl patlama ise sıfır faizli kredilerin verildiği 2010'da oldu. BDDK verilerine göre tarıma 2010'da 23 milyar, 2011'de 30.9 milyar, 2012'de 32.6 milyar lira kredi kullandırıldı. Böylece son 10 yılda tarımsal krediler 40 kat büyüdü. Bankacılık sektörünün toplam kredi hacminin ortalama yüzde 4'ü tarıma veriliyor.
Kredilerde aslan payı Ziraat Bankası'nın
Tarıma verilen kredilerde Ziraat Bankası'nın büyük ağırlığı var. Toplam kredilerin yaklaşık yüzde 70'ini Ziraat Bankası veriyor. Tarım ve balıkçılık sektörüne 2012 yılında verilen 32.6 milyar liralık toplam kredinin 20.2 milyar lirasını Ziraat Bankası verdi. Vakıfbank ise aynı dönemde 1.5 milyar lira kredi kullandırdı. 2012'de kamu bankalarının tarıma verdiği toplam kredi 22.7 milyar lira oldu. BDDK verilerine göre, tarımsal kredilerde 2012 yılında bir önceki yıla göre kamunun payı düşerken, özel yerli sermayeli bankalar ile yabancı sermayeli bankaların payı arttı. Kamu bankaları 2011 yılında tarım ve balıkçılığa 22 milyar 979 milyon 394 bin lira kredi verirken, 2012'de kamu bankalarının kredi miktarı 22 milyar 748 milyon 281 bin liraya geriledi. Bu gerilemede Ziraat Bankası ile Halk Bankası'nın tarımsal kredilerde frene basması etkili oldu. Ziraat Bankası 2011'de 21.3 milyar lira kredi kullandırırken 2012'de 20.2 milyar lira kredi verdi. Halk Bankası'nın ise 2011'de 714 milyon lira olan tarımsal kredi tutarı 2012'de 562 milyon liraya geriledi. Vakıfbank ise tarımsal kredisini yüzde 90 oranında artırdı. Vakıfbank 2011'de 811 milyon lira olan tarım ve balıkçılık kredisini 2012'de 1 milyar 551 milyon liraya çıkardı. Yerli özel sermayeli bankalar 2011 yılında 5 milyar 97 milyon lira olan tarım kredilerini 6.1 milyar liraya çıkardı. Yabancı sermayeli bankalar ise aynı dönemde tarım kredilerini 2.8 milyar liradan 3.7 milyar liraya çıkardı. Böylece tarımsal kredilerde kamu bankalarının payı düşerken, yerli sermayeli özel bankaların ve yabancı sermayeli bankaların payı arttı. 
TEB, yerli sermayeli özel bankaların lideri
BDDK verilerine göre özel sermayeli yerli bankalar arasında tarım ve balıkçılığa en yüksek krediyi Türk Ekonomi Bankası verdi. TEB 2011'de 1 milyar lira olan kredi tutarını 1.4 milyar liraya çıkardı. Türkiye İş Bankası'da tarım kredilerini en çok artıran bankalardan biri oldu. Türkiye İş Bankası aynı dönemde tarım ve balıkçılık kredilerini 851 milyon liradan 1.1 milyar liraya çıkardı. Garanti Bankası tarım kredilerini aynı dönemde 584 milyon liradan 782 milyon liraya, Şekerbank ise 596 milyon liradan 794 milyon liraya çıkardı. Yapı ve Kredi Bankası'nın ise tarımsal kredilerinde düşüş oldu. 2011'de 1 milyar 28 milyon lira kredi veren Yapı ve Kredi Bankası, 2012'de 799 milyon lira kredi kullandırdı. Anadolu Bank ise aynı dönemde 411 milyon lira kredi ile tarıma en çok kredi veren ilk 10 banka arasına girdi.
Yabancı sermayeli bankaların payı artıyor
Yabancı sermayeli bankaların tarımsal kredilerdeki payı da artıyor. Yabancı sermayeli bankaların lokomotifi ise Denizbank. Egeli üreticilerin yaklaşık bir asır önce kurduğu Milli Aydın Bankası- Tarişbank'ın tarımsal bankacılık mirasını değerlendiren Denizbank, Ziraat Bankası'ndan sonra tarıma en çok kredi veren banka unvanına sahip. Denizbank, 2011 yılında tarıma 1.8 milyar lira kredi verirken 2012'de kredi tutarını 2.3 milyar liraya çıkardı. Yabancı sermayeli bankaların toplam 3.7 milyar lira olan tarım ve balıkçılık kredilerinde aslan payı Denizbank'a ait.
Katılım bankaları da kredilerde payını artırdı
Katılım bankası olarak adlandırılan Türkiye Finans Kurumu, Kuveyt Türk, Albaraka Türk ve Asya Katılım Bankası'nın 2011'de toplam 573 milyon lira olan tarım ve balıkçılık kredileri, 2012'de 858 milyon liraya ulaştı. Katılım Bankaları kredilerde payını artırıyor. En çok kredi İzmir'e en az Hakkari'ye BDDK verileri iller bazında değerlendirildiğinde, en çok kredi alan iller arasında İzmir ilk sırada yer alırken, Hakkari son sırada kaldı. 2012 yılında İzmir 2 milyar 573 milyon 237 bin lira tarım ve balıkçılık kredisi aldı. İzmir'i Adana, Ankara, İstanbul, Antalya, Konya, Manisa, Bursa, Mersin, Balıkesir, Aydın ve Şanlıurfa izledi. Hakkari ise 14 milyon 785 bin lira kredi ile son sırada yer aldı. |
