İspanya’daki kuraklık ‘sıvı altın’ ihracatına rekor kırdırdı
İspanya’da meydana gelen kuraklık yüzünden düşen rekoltenin sonucu olarak 2012-2013 sezonunun ilk çeyreğinde, geçen yılki ihracatını yaklaşık üçe katlayan Türkiye zeytinyağı sektörü, tanıtım faaliyetlerine hız vererek, bu fırsattan maksimum oranda yararla
İSTANBUL - Son yıllarda sürekli gerileyen Türkiye’nin zeytinyağı ihracatı 2011/12 sezonunda artışa geçtikten sonra, 2012/13 sezonunda rekor kırdı. İspanya’daki kuraklık sonucu düşen rekoltenin Türkiye’ye yaradığı fikrinde birleşen sektör aktörleri, son dönemde ‘sıvı altın’ adıyla anılan zeytin yağında önemli bir fırsatın eşiğinde bulunduklarına dikkat çekiyor. Sektörün dış pazarda atak yapmak için bu şansı iyi bir şekilde kullanması gerektiğine vurgu yapan firma sahipleri, yurtdışında tanıtımı yapılan Türk zeytinyağına olan ilginin her geçen gün arttığı değerlendirmesini yapıyor.
Zeytinyağı sektöründe 2012-2013 sezonunun 2012 yılının Kasım ayında başladığını ve ilk çeyrek itibarıyla zeytinyağı ihracatının bir önceki sezonun aynı dönemine göre, yüzde 243 oranında arttığını kaydeden Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği, ihracatın 54 milyon 688 bin dolara çıktığını kaydediyor. Zeytinyağı ihracatı, 2012/13 sezonunda rekorlar kırarken, zeytin ihracatı ise yatay bir seyir izliyor. Türkiye, ekim ayında başlayan 2011/2012 ihracat sezonunun ilk dört aylık döneminde 40 milyon 612 bin 759 dolarlık sofralık zeytin ihraç etmişken, 2012/13 sezonunun aynı döneminde yüzde 4’lük artışla 42 milyon 354 bin 913 dolarlık ihracat yaptı. Uzun yıllardır sofralık zeytin ihracatının gerisinde kalan zeytinyağı ihracatı, 2012/13 sezonunda sofralık zeytin ihracatını da geçmiş oldu.
Miktar bazında da ihracat artıyor
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği verilerine göre, zeytinyağı ihracatı miktar bazında ise, yüzde 279’luk artış oranıyla 4 bin 706 tondan, 17 bin 824 ton’a ulaştı. Türkiye’nin 2011/12 sezonunda gerçekleştirdiği 19 bin 409 tonluk zeytinyağı ihracatının yüzde 92’lik dilimi 2012/13 sezonunun ilk çeyreğinde ihraç edilmiş oldu. 2012/13 sezonunda zeytinyağı ihracatı en fazla bu yılın ocak ayında yapıldı. 2012 yılı Ocak ayında bin 625 ton zeytinyağı ihracatı karşılığı 5 milyon 282 bin dolarlık döviz Türkiye’ye kazandırılırken, 2013 yılı Ocak ayında 10 bin 555 ton karşılığı 31 milyon 862 bin dolarlık ihracat geliri elde edildi. Ocak ayında zeytinyağı ihracatındaki artış yüzde 503 olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin zeytinyağı ihracatına ülkeler bazında bakıldığında, 2012/13 sezonunun ilk çeyreğinde İspanya 16 milyon 955 bin dolarlık ihracatla ilk sırada yer aldı. İspanya’yı 10 milyon 701 bin dolarlık ihracatla ABD, 6 milyon 571 bin dolarlık zeytinyağı ihracatı ile Suudi Arabistan, 5 milyon 67 bin dolarlık ihracatla İtalya izledi. 2012/13 sezonunun dört aylık döneminde Türkiye’nin ihraç ettiği 42 milyon 354 bin 913 dolarlık sofralık zeytin ihracatının 32 milyon 703 bin dolarlık dilimi siyah zeytin ihracatı olurken, yeşil zeytin ihracatı 9 milyon 651 bin doları buldu. Sofralık siyah zeytin ihracatında Almanya 8 milyon 266 bin dolarlık tutarla ilk sırada yer alırken, Romanya 5 milyon 721 bin dolarlık ihracatla ikinci, Irak 5 milyon 543 bin dolarlık tutarla üçüncü, Bulgaristan 2 milyon 880 bin dolarla dördüncü ve ABD 2 milyon 542 bin dolarlık ihracatla en fazla ihracat yapılan beşinci ülke oldu. Yeşil zeytin ihracatında ise Irak 3 milyon 277 bin dolarlık ihracatla birinci, Almanya 1 milyon 622 bin dolarlık ihracatla ikinci, Amerika Birleşik Devletleri 1 milyon 111 bin dolarlık tutarla üçüncü sırada yer aldı.
İç tüketime odaklanılacak
Zeytinyağı sektörü yakaladığı başarıyı sürdürülebilir kılmak için iç pazar odaklı da çalışmalarına da başladı. Türkiye pazarında kişi başına tüketilen zeytinyağı miktarını çok düşük bulan sektör aktörleri, iç pazarda tüketimi artıracak uygulamalar üstünde duruyor.
Bu yıl itibariyle Türkiye’deki zeytinyağı tüketimini artırmak isteyen sektör aktörleri, bu sayede mevcut kapasiteyi kullanma hesabı yapıyor. Sözü edilen hedef doğrultusunda tüketiciyi bilinçlendirecek çalışmalara ağırlık vermek isteyen sektör aktörleri, zeytinyağının tanıtımı noktasında da etkin bir yol izlemek için çalışmalar yapıyor. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği uzmanlarına göre, zeytin hasadının düşük olduğu dönemlerde dış talebin karşılanamaması Türk zeytinyağı ihracatına uluslararası piyasalarda pazar kaybettiriyor. Bu durumda hasadın düşük olduğu dönemlerde iç pazarın değerlendirilmesi önerisinde bulunan uzmanlar, şu an için sektörün başarılı bir grafik ortaya koyduğunun altını çiziyor. Firma sahipleri, iç piyasada lüks tüketim olarak zeytinyağını tüm gelir gruplarında tüketilen ana gıda maddesi olarak yaymak istiyor.
Kişi başına tüketim düşük bulunuyor
Sektörün iç piyasa atağında ise en büyük handikap oldukça düşük miktarlarda seyreden kişi başına düşen zeytinyağı tüketim miktarı. Türkiye’de kişi başına yaklaşık 2 litre zeytinyağı tüketildiğini kaydeden uzmanlar, bu rakamın Yunanistan’da 18, İspanya’da ise 16 litreyi bulduğunu anlatıyor. Dolayısıyla iç piyasada alınması gereken çok mesafenin bulunduğunu ileri süren firma sahipleri, zeytinyağının sağlık açısından sağladığı yararların tüketiciye aktarılması gerektiğine inanıyor. Bu konuda tüketicinin eksik bilgiyle donatıldığını ileri süren firma sahipleri, aynı zamanda bu ürünün lüks olarak algılanmasını da eleştiriyor. Bu noktada farklı kategori ve gramajlarla toplumun her kesimine zeytinyağını sevdirmek isteyen sektör aktörleri, tanıtım çalışmalarının da bu hedef doğrultusunda yürütüleceğine değiniyor.
“Destekleme primi artırılsın”
Türkiye zeytinyağı sektörü son dönemde artan ağaç varlığı ve üretim kapasitesine rağmen hükümetten aldığı destekleme priminin yetersiz kalmasını eleştiriyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın zeytinyağının litresine çok düşük destek verdiğinin altını çizen firma sahipleri, düşük kalan primler yüzünden sektörde kayıtdışılığın arttığını dile getiriyor. Bu yüzden hammaddeyi pahalıya aldıklarına vurgu yapan firma sahipleri, ihracat noktasında Yunanistan, İtalya ve İspanya menşeli firmalarla önümüzdeki yıllarda eşit koşullarda rekabet edebilmek için destekleme primlerinin artırılmasını talep ediyor. Yine destekleme primlerinin düşük olması nedeniyle maliyetlerinin yükseldiğini anlatan üretici kesim şu an dünya zeytinyağı ticaretinde öne çıkan İspanya, İtalya ve Yunanistan gibi ülkelerde üreticiye 2-2.5 euro aralığında destek verildiğini aktarıyor. Ayrıca son beş yılda zeytinyağının litre fiyatının 4.5 ila 6 TL arasında sabitlendiğini anlatan firma sahipleri, buna karşın mazot ve işçilik giderlerinin iki kattan fazla arttığını bu durumda küçük işletmelerin desteklemeler ayakta kalabileceğini vurguluyor. |
