Ormanlarýn bilinmeyen zenginliði: Trüf mantarý
'Krallarýn yiyeceði' olarak anýlan trüf mantarýnda ilk hasat baþladý. Geçtiðimiz yýl Kasým ayýnda yapýlan dikimler sonrasý ilk mantarlar da elde edilmeye baþlandý. Denizli'de baþlayan ekimler diðer illere de yayýlacak. Trüf mantarý Avrupa'da 1.500 dolara alýcý buluyor.
Farklý iklimlerin ayný anda yaþandýðý Türkiye'de ülke yüzölçümünün yaklaþýk yüzde 30'unu oluþturan ormanlardaki gizli hazine trüf mantarý potansiyelinin ortaya çýkartýlarak ekonomiye kazandýrýlmasý için Orman Genel Müdürlüðü tarafýndan çalýþma baþlatýldý.
Orman Genel Müdürlüðü Odun Dýþý Ürün ve Hizmetler Daire Baþkanlýðý yetkilileri, yurt dýþýnda ekonomik deðeri büyük olan fakat Türkiye'de pek bilinmeyen trüf mantarý konusunda eylem planý hazýrlamak üzere harekete geçti.
Muðla Sýtký Koçman Üniversitesi Öðretim Üyesi Doç. Dr. Aziz Türkoðlu'nun koordinatörlüðünde dünyaca ünlü trüf uzmanlarý ABD Oregon Üniversitesi Orman Fakültesi Öðretim Üyesi Prof. Dr. James Trappe ve Prof. Dr. Michael Castellano ile Ýsveç Uppsala Üniversitesi Öðretim Üyesi Doç. Dr. Christina Weden'den oluþan bilim adamý ekibi, Odun Dýþý Ürün ve Hizmetler Daire Baþkanlýðý yetkilileri ile birlikte Türkiye'nin ormanlýk alanlarýnda incelemeler yaptý.
DENÝZLÝ’DE 20 TRÜF MANTAR ORMANI OLUÞTURULACAK
Doç. Dr. Aziz Türkoðlu, yaptýðý açýklamada, Türkiye'nin coðrafyasýnýn çok ilginç olduðunu, üç farklý iklimi ayný anda barýndýrdýðýný belirtti.
Trüf mantarýnýn dünyada Akdeniz ikliminin hakim olduðu yerlerde yaygýn olarak yetiþtiðini ifade eden Türkoðlu, "Her yerde belki bazý türler var ama esas ekonomik türler Akdeniz ikliminin hakim olduðu yerlerde Ýspanya'da, Ýtalya'da, Fransa'da. Türkiye de buna dahil. Üç haftalýk gezide Türkiye'nin farklý yerlerinde farklý trüf türleri gördük. Trakya'dan Marmara'ya, Batý Karadeniz, Doðu Karadeniz, Doðu Akdeniz, Batý Akdeniz, farklý yerlerde farklý türlere rastladýk. Batý Karadeniz'de daha önce kýþlýk trüf bulmuþtuk, deðeri 500 avro civarýnda, bayaðý kýymetli bir trüf, fýndýklarla ortak yaþýyor. Bu bölgede þimdi bulunan trüf ise yazlýk trüf, onun da deðeri ortalama 200 avro" dedi.
"Trüfün ekolojik olarak deðeri daha fazla"
Orman Genel Müdürlüðü'nün ormanlardaki trüf potansiyelini ekonomiye kazandýrma anlamýnda "Trüf Eylem Planý" çalýþmasý baþlattýðýný dile getiren Türkoðlu, þunlarý söyledi:
"Dünyaca ünlü trüf uzmaný bilim adamlarý ile ortak çalýþmalar yapýyoruz. Ülkemizde ekonomik olarak hem mevcut ormanlarýmýzdakileri ekonomiye dönüþtürme açýsýndan bir koruma yöntemi geliþtirmeyi düþünüyoruz ormanlarda hem de boþ olan alanlara uygun trüf türleri yetiþtirme amaçlý fidan dikmeyi düþünüyoruz. Denizli'de ilk denemeyi yaptýk. Önümüzdeki yýl Muðla Üniversitesi'nin kampüsünde de 50 dönümlük yere dikmeyi planlýyoruz. Daha sonra Antalya, Ýzmir gibi bölgelerde peyderpey bu aðaçlandýrmayý Orman Genel Müdürlüðü'nün himayesinde, onlarýn desteði ile yapmayý planlýyoruz.
Trüfün ekonomik deðerinden daha fazla dünyada ekolojik olarak, ekosisteme deðeri daha fazla. Çünkü trüf mantarý bitkilerin köklerde yaþýyor. Onlarýn kökünü bir eldiven gibi örtüp topraktan daha çok su ve mineral almasýný saðlýyor. Eðer bu mantarlar olmazsa bu bitkiler bir süre sonra yeterince mineral ve vitamin alamadýðý için geliþmeleri yavaþlayacak veya hiçbir zaman geliþemeyecek ve strese dayanamayacak. Mantar ve bitki, bunlar birbirine muhtaç, ikisi birlikte yaþýyor."
Domuzlar yiyecek olarak tükettiði için domuzlarýn yoðun olduðu yerlerde ormaný çitle çevirerek bunlarý korumayý, insanlarýn bunu toplayarak para kazanmasýný saðlamayý amaçladýklarýný vurgulayan Türkoðlu, "Ekonomik deðeri yüksek. Bazý aðaçlar iki kilodan fazla trüfe sahip. Eðer biz bunlarý korumazsak o zaman domuzlar alacak. Ýnsanlar bu ormanlarý kiralayarak buradan topladýklarý trüf mantarlarý ekonomiye kazandýrabilirler" diye konuþtu.
FRANSA'NIN 'KARA ELMASI' TRÜF MANTARI
"Trüf ormanlarý ülkemizde yoðun bir þekilde kurulacak"
Orman Genel Müdürlüðü Odun Dýþý Ürün ve Hizmetler Daire Baþkaný Fuat Þanal da Orman Genel Müdürlüðü olarak ormanlardan çok fonksiyonlu olarak yararlanmaya çalýþtýklarýný vurgulayarak, þunlarý söyledi:
"Ormanlardaki bütün deðerleri ülke ekonomisine kazandýrmak, o yöredeki halkýn kalkýndýrýlmasýný saðlamak amacýyla çeþitli çalýþmalar yürütüyoruz. Bunlardan biri de trüf ormanlarýnýn korunmasý. Trüf olarak ormanlarýmýzýn altýnda büyük bir zenginliðimiz var. Bu zenginliði artýk ortaya çýkarýyoruz. Bu çalýþmalarýn yeni olmasý dolayýsýyla, ülkemizde de yeterince bilim adamý olmamasý nedeniyle dünyada bu konuda en uzman kimlerse bunlarý ülkemize davet ettik. Yaklaþýk 20 gündür onlarla çalýþmalar yürütüyoruz. Onlar da hakikaten ülkemizin bu konuda çok büyük bir zenginliðe sahip olduðunu gördüler. Ülkemizin tüm alanlarýný tarýyoruz. Bu çalýþmalar bittikten sonra eylem planý hazýrlayacaðýz. Eylem planýndan sonra trüf ormanlarý ülkemizde yoðun bir þekilde kurulacak."
Biyolojik çeþitliliði korumanýn yolunun ondan kesinlikle sürdürülebilir bir þekilde faydalanmak olduðuna iþaret eden Þanal, "Trüf mantarý da onlardan birisidir. Vatandaþ bundan para kazandýðý zaman gözü gibi korur, diðer türlerde de ayný þekilde. Yani yasakla mümkün deðil korumak ancak sürdürülebilir bir þekilde faydalandýrabilirsek daha iyi bir þekilde koruyacaðýz. Artýk orman köylülerini de kalkýndrýmak bizim temel, anayasal görevlerimizden birisi. Buradaki temel amacýmýz özellikle orman köylüsüne katký saðlamak" diye konuþtu.
http://www.hurriyet.com.tr/ |
