‘Altın Sarı’nın ihracatı milyar dolara gidiyor
Tekel’in özelleştirilmesini de kapsayan son dönemde Türkiye’de tütün üretiminde gerileyen bir trend söz konusuydu. Ancak, birkaç yıldır bu trend tersine döndü. Oryantal tütün yeniden gözde olmaya başladı. TZOB tahminlerine göre 2013 rekoltesi 90 bin tonu bulacak. Böylece üretimi son iki yılda ikiye katlanacak. 2012’de 850 milyon doları bulan ihracatı da 1 milyar dolara gidiyor.
TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, “Son 2 yıldır üretim artışının nedeni sözleşmeli alım yapan şirket sayısının artması, bunun getirdiği rekabettir. Bu tütün fiyatının artmasına ve üreticinin tütüne yönelmesine sebep oldu. Bu yönelişte sözleşme yapan şirketlerin yılda 4 defa faizsiz avans vermesinin etkisi de büyük. Ülkemiz tütün üretiminin yüzde 95’i oryantal.Tarımında zirai ilaç kullanımının yok denecek ölçüde az. Bu tütünümüzü daha cazip bir konumuna getiriyor” dedi.
JTI Genel Müdürü Bilgehan Anlaş da “Tütün ihracatı 1 milyar dolara gidiyor. Altın Sarı’ya, kaliteli şark tütününe dönüş var. Ege’de yeni denemeler yapılıyor. Devletin de gündeminde.Talebi çok. Türkiye bu üründen çıkmamalı. Yunanistan, Makedonya ve Çin pazarı alabilir. Fiyatı da yükseliyor. Türkiye’den bütün JTI’a tütün gidiyor” diye konuştu.
Şark tütününde 2002’de 3.5 lira olan fiyat 12 liraya kadar yükselmiş. 2011’de sözleşmeli tarımla ilgili sıkıntılar nedeniyle fiyat 11 liraya gerilemekle birlikte, 2002’yle kıyaslandığında 3 katı aşan artış var.
90 bin tona...
TZOB rakamları tütüne dönüşü resmediyor. 2011’de üretim 45 bin tondu. 2012’de 80 bin tona çıktı. 2013 tahmini 90 bin ton! Ancak Türkiye’nin tütünde dünya piyasalarındaki eski konumunu alabilmesi için daha alınacak yol var. TZOB Başkanı Bayraktar, “Türkiye geçmişte en fazla üretimin yapıldığı 5. ülkeydi. Son yıllarda birkaç sıra geriledi. Türkiye’de tütün sektöründe köklü değişiklikler yaşandı. Destekleme alımları sona erdirildi, Tekel devreden çıktı. Son 7 yıl içinde en düşük üretim 45 bin tonla 2011’e aittir. 2013 yılında ise 90 bin ton (TÜİK 2. tahmin) olacağı tahmin ediliyor” dedi.
Tütün üretiminde daha hızlı bir artış muhtemel ancak, üreticiyi tedirgin eden gelişmeler de oluyor. Sözleşmeli alım yapan uluslararası firmalar zaman zaman daha az alıma yönelince sıkıntılar doğabiliyor.
9 aylık ihracat arttı
DTM verilerine göre bu yıl eylülde tütün ihracatı 53 milyon dolar olmuş. Ocak - eylül döneminde 713 milyon dolara ulaşmış. Bu geçen yıl aynı döneme göre yüzde 7.7 artış var. Tütün Eksperleri Derneği, Yunanistan veya Lübnan uygulamalarının Türkiye’de de geliştirilmesi halinde, ihracatın daha yüksek bir miktara çıkacağı görüşünde. Derneğin bu konudaki açıklamasında şöyle deniliyor:
“Yunanistan Tarım Bakanlığı ile uluslararası sigara üreticisi bir firma arasında imzalanan anlaşmada 3 yıl Yunanistan’dan alınan tütünlerin yaklaşık %20 fazlasına karşılık gelen bir miktara, 2013-2015 yıllarını kapsayan üç yıllık dönem için satın alma garantisi sağlandı. İtalya, İspanya ve Polonya’da üretilen tütünlerin alımını zorunlu kılacak benzeri anlaşmalar yapılıyor. Lübnan’da da tütün üretimi devlet destekli olarak sürdürülüyor ve sigara üreticileri sattıkları sigaralarda yer alan tütün miktarı kadar tütünü, Lübnan’dan almak zorunda.Türkiye, bölgesindeki en büyük yaprak tütün üreticisi. Sigara için en cazip pazarlardan biri ancak bu gücünü kullanamıyor. Benzer uygulamalar tütüncülüğe dikkate değer katkı sağlar, ihracat artar, ödemeler dengesine pozitif katkı yaratır. Üretici sayısı ve bağlı işkollarında oluşacak istihdam artışıyla beraber makro açıdan da önemli faydalar sağlanabilir. |
