70 ülkeye tohum ihracat yapılıyor, ama çok daha fazlası ithal ediliyor
‘Küresel Pencereden Türkiye Tohumculuğuna Bakış’ temalı 2. Uluslar arası Tohumculuk Çalıştay’ı Antalya’da başladı. Kemer ilçesine bağlı Beldibi’ndeki Rixos Sungate Otel’de gerçekleştirilen, yurt içinden ve yurt dışından 500 civarında davetlinin katıldığı çalıştayda; Türk tohumculuğunun gelişimi ve küresel anlamda dışa açılımı konuları değerlendiriliyor.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) tarafından ortaklaşa düzenlenen çalıştayın açılışında konuşan Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Yıldıray Gençer, çalıştayda tohumculuğun gelişimi ve mevcut durumunun ele alınacağını ifade etti. Son 40-50 yılda Türkiye’de önemli verim ve üretim artışlar gerçekleştiğini anlatan Gençer, bunda 1980’li yıllardan sonra tohumculuk sektöründeki süratli gelişmelerin etkili olduğunu söyledi.
TSÜAB üyesi şirketler tarafından yılda yaklaşık 650 bin ton sertifikalı tohumluk üretildiği bilgisini veren Gerçer şöyle konuştu: “Türkiye’nin toplam tohumluk ticaret hacmi 1 milyar dolara yaklaşmaktadır. 190 milyon dolarlık ithalat ve 130 milyon dolarlık ihracat ile toplam dış ticaret hacmi 300 milyon doları aşmıştır. Türkiye tohumculuk sektörü bugün 70 ülkeye tohumluk ihraç etmektedir. Son yıllarda ihracatımız artmakta ve ithalat ile ihracat makası daralmaktadır. 2013’ün ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre tohumluk ihracatı yüzde 22 artmıştır.”
Tohumculuk sanayimizin gelişmesine paralel olarak Türkiye tohumculuğunun yurt dışında tanınmaya başlandığını anlatan Gençer, “Bölgemiz tohumculuk sanayisi ve ticareti maalesef olduğu ölçüde gelişememiştir. Bölge ülkeleri kendi tohumculuk sanayilerini geliştirme, uluslararası işbirliğinden yararlanma isteğindedirler. Bu bağlamda ulusal mevzuatların geliştirilmesi ve uluslararası düzeyde uyumlaştırılması büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla bölge ülkeleri arasında daha sıkı bir işbirliğine ihtiyaç vardır.” diye konuştu.
TÜRKİYE CİRODA 11. SIRADA
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürü Mevlüt Gümüş, tohumculuk sektöründeki gelişmelerin cumhuriyetle başladığını, 1950’li yıllara kadar sınırlı kaldığını, ancak 1960’dan sonraki yasal düzenlemelerle tohumculuk sektöründe yeni bir dönem başladığını ifade etti. Son 10 yılda tohumculuk sektörünü doğrudan ilgilendiren 16 kanun çıkarıldığını, 1983’ten itibaren tohum fiyatları ve ithalatının serbest bırakıldığını anlatan Gümüş, “Ülkemiz özel sektörün ektin olduğu 573 firmayla, 2012 yılında piyasa değeri 750 milyon dolarlık ciro ile dünyanın 11. büyük tohumculuk sektörü haline gelmiştir.” dedi.
400 MİLYON DOLAR DESTEK VERİLDİ
Özel sektöre araştırma kuruluşu olma yetkisi verildiğini, Ar-Ge faliyeti yapan 139 adet özel sektör tohumculuk kuruluşuna yetki devri yapıldığını, 18 özel sektör kuruluşuna sertifikasyon yetkisi verildiğini anlatan Gümüş, şunları söyledi: “Yine sektörün güçlü bir birlik çatısı altında ilerlemesi için Tohumculuk Kanunu çerçevesinde 2008 yılından itibaren üst birlik olarak TÜRKTOB ve buna bağlı 7 alt birlik kurulmuştur. Bu kuruluşumuz STK olarak önemli bir hizmet sunmaktadır. Tüm bu kurumsal alt yapı çalışmalarına ilave olarak sertifikalı tohum üretimini ve aynı zamanda sertifikalı tohum/fidan kullanımını teşvik etmek amacıyla 2005 yılında destek kapsamına alınmış ve 2205-2012 yılları arasında yaklaşık 400 milyon dolarlık (770 milyon TL) destek sağlanmıştır.”
121 MİLYON DOLARLIK TOHUM İHRAÇ EDİLDİ
Bu gelişmelere paralel olarak 2002 yılında 300 olan tescilli çeşit sayısının bugün 7 bin 243’e yükseldiğini belirten Gümüş, “Sertifikalı tohum üretimi 2012 yılında 145 bin ton iken yüzde 345 artarak 2012 yılında 647 bin tona ulaşmıştır. 2023 yılı hedefimiz 1 milyon tondur. Ülkemiz tohumculuğu 2012 yılı verilerine göre 63 ülkeye 121 milyon dolarlık tohum ihracatı yapabilen ve uluslar arası rekabette var olan sektör haline gelmiştir.” şeklinde konuştu.
900 MİLYON İNSAN AÇ YATIYOR
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, dünyada 900 milyon insanın yatağa aç girdiğini, bunun yanında 1,2 milyar insanın da yetersiz beslendiğini ifade etti. 1,5 milyar insanın ise aşırı ve dengesiz beslenme nedeniyle sıkıntı çektiğine işaret eden Mirmahmutoğlu, hal böyleyken dünyada parasal büyüklüğü 1 trilyon dolar olan 1,3 milyar ton gıdanın çöpe gittiğini belirtti.
ÇİN, KİŞİ BAŞI ET TÜKETİMİNİ 1 KG ARTIRIRSA
Böyle bir ortamda dünyadaki tarım alanlarının ise azaldığına işaret eden Mirmahmutoğulları, tarım alanlarının azalmasını tetikleyen nedenlerin başında artan dünya nüfusu, konut ihtiyacı, endüstrinin gelişmesi, erozyonlar ve iklim değişikliğinin geldiğini ifade etti. Bugün 7,2 milyar olan dünya nüfusunun 50 yıl sonra 9,1 milyar insana yükseleceğinin tahmin edildiğini kaydeden müsteşar Mirmahmutoğulları, “Bu nüfusun gıda ihtiyacını karşılayabilmek için bugünkü dünya üretiminin yüzde 70 oranında artırılmış olması gerekiyor. Bunun yanında sosyal ve ekonomik gelişmeler de insanların tüketim alışkanlıkları üzerindeki etkili. Örneğin Çin; ben vatandaşımın her birini yıllık 1 kg daha fazla et tüketir hale getireceğim derse, 98 ile 100 milyon ton ilave et ihtiyacı doğar.” diye konuştu.
Bunun yanında fosil kaynaklarının her geçen gün azalmasıyla alternatif enerji kaynaklarının gündeme geldiğini aktaran Mirmahmutoğlu, akla gelen ilk gıdasal ürünlerin biodizel olarak kullanımda kullanmak olduğunu, ABD’deki mısırın yüzde 40’ının bu iş için kullanıldığını belirtti.
ÜLKELER TARIM ALANI ALIYOR
Dünyanın 2008’de yaşadığı küresel krizin gıda güvenliğinin önemini bir kez daha ortaya koyduğuna değinen Mirmahmutoğulları, bu nedenle bazı ülkelerin dünyada gıdanın üretildiği tarım alanlarının bulunduğu ülkelerden tarım arazisi satın almaya veya kiralamaya başladığını belirterek, “Bugün resmi rakamlara göre Türkiye tarım arazilerinin yaklaşık 9 katı büyüklüğünde, 206 milyon hektar alan ya satın alınmış ya da kiralanmış durumda. Bundan iki ay önce Çin, Ukrayna’dan 3 milyon hektar, GAP’ın iki katı büyüklüğünde alan kiraladı. Bu öyle acımasız ilerliyor ki toprak sahibi 8 ülkenin kendine ait toprağı kalmadı. Bu gıda güvenliğinin ne kadar önemli olduğunu gözümüzün önüne sermeye yetiyor.” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE GEN ZENGİNİ
Türkiye'nin dünyada bulunan 12 bin bitki çeşidinin 4 bininin gen kaynağı olduğunu, Türkiye’nin 14 katı büyüklüğündeki Avrupa kıtasının endemik bitki sayısının ise 2 bin 400 olduğunu dile getiren Mirmahmutoğulları, “Son 10 yılda tarımsal ihracat 4 milyar dolardan 16 milyar dolara, tarımsal hasıla ise 23 milyar dolardan 62,8 milyar dolara çıktı. Türkiye gıdada 4,6 milyar dolar dış ticaret fazlası veren bir ülke haline geldi.” dedi.
Türkiye’nin hububat tohumunda kendi kendine yeterli ülkeler arasında yer almasına karşın, açık bulunan örtü altı tohumculuğunun geliştirilmesi gerektiğine işaret eden Mirmahmutoğulları, Türkiye’nin dünya tarımsal hasıla sıralamasında 11.’likten yedinciliğe, Avrupa’da ise İspanya, Fransa ve İtalya’yı geride bırakarak birinciliğe yükseldiğini anlatan Mirmahmutoğulları, Türkiye’nin potansiyeli düşünüldüğünde ise alınacak daha çok yol olduğunu kaydetti.
MİRAS KANUNU’NDA GEÇ KALINDI
Tarımda çıkarılan kanunlarla sektöre çeki düzen verildiğini, girişimcinin önünün açıldığını kaydeden Mirmahmutoğulları, toprakların bölünmesinin önüne geçecek Miras Kanunu’nda yapılacak düzenlemede ise geç kalındığını ifade etti. Büyük tarım arazilerinin; tohumculukta, katma değeri yüksek ürün elde etmede, tarımsal sanayinin geliştirilmesinde ve yabancı sermayeyi çekmekte önemli olduğunu vurgulayan müsteşar Mirmahmutoğulları, “Bugüne kadar 5 milyon hektar alan toplulaştırıldı. Artık tapu ve kadastronun geçişini de temel alarak sınırların kaldırılması gerektiği noktaya geldik. Bunun üzerinde çalışıyoruz ve belirli bölgelerde pilot olarak hayata geçirmeye çalışıyoruz.” şeklinde konuştu.
Çalıştayın açılış bölümünün sonunda Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan emekli olmuş eski bakanlar ile bürokratlara ve toplantıya katılan ayabancı ülke temsilcilerine plaket verildi.
