Uluslararası Çiftçi Örgütlerinin Önemi ve WFO
Ünal Örnek
Örgütlenme alanda, her ölçekte sorunların çözümü ve işbirliğini geliştirme için en önemli yöntemlerden biridir. Tüm dünya için sorun oluşturmaya başlayan küresel konularda da örgütlenmeye ve işbirliği içinde sorunların çözümüne çalışılmaktadır. Mesleki alanda deneyimlerini paylaşmakta ve işbirliği yapmaktadırlar. Bu amaçla nasıl dünyadaki devletler birleşmiş milletler çatısı altındaki toplanıyorsa ekonomi içinde yer alan sektörlerinde paydaşları bu tür birliktelikler oluşturmaktadırlar. Ülkeler bazında tek tek çözüm bulamadıkları sorunlara birlikte çözümler aramakta ve oluşturdukları işbirliği ortamı içinde lobi gücü ile hak ve menfaatlerini korumaya çaba göstermektedirler. Uluslararası politikalar geliştirerek, bir baskı grubu olarak harekete geçmekte, dünya politikalarını belirleyen ve uygulayan diğer uluslar arası kuruluşlarda da etkin olmaya çalışmaktadırlar.
Dünyadaki çiftçilerin kurdukları tarımsal amaçlı kooperatifler ve mesleki kuruluşlar uzun yıllardan beri kurdukları uluslararası örgüt çatısı altında hareket etmişler, küresel tarım ve çiftçi menfaatlerinin korunmasına ve sorunların çözümüne katkılar sağlamaya çalışmışlardır. Uluslararası Çiftçi Örgütlerinin başta gelenleri 1890’lı yıllardan beri faaliyet gösteren Uluslararası Kooperatifleri Birliği (ICA) çatısı altında yer alan 1954 yılında faaliyete başlayan sektör örgütü Uluslararası Tarım Kooperatifleri Örgütü’dür (ICAO). Sonrasında 1946 yılında faaliyete başlayan ve 2010 yılına kadar varlığını sürdüren tüm örgütleri çatısı altında toplayan Uluslar arası Tarım Üreticileri Federasyonu (IFAP) olmuştur. Bugünkü tabloda uluslar arası çiftçi kuruluşu olarak en büyük kuruluşlar ICAO dışında IFAP’ın kapanması sonrasında 2011 yılından itibaren faaliyette bulunan Dünya Çiftçileri Örgütüdür (WFO).
Merkezi Paris’de bulunan IFAP varlığını devam ettirdiği 64 yıl içinde dünya çiftçi örgütlerini başta Birleşmiş Milletler Gıda Tarım Örgütü (FAO), Dünya Çalışma Örgütü (ILO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) olmak üzere birçok uluslararası platformda temsil etmiş, küresel sorunlar karşısında dünyayı uyarmış ve sorunların çözümüne katkıda bulunmaya çaba göstermiştir. Üye örgütler arasında ilişkilerin geliştirilmesi ve deneyimlerin paylaşılması konusunda çalışmalar yapmıştır. 79 ülkeden 120 örgütü ve 600 milyon çiftçiyi temsil eden IFAP dünyanın her yöresinde yapılan toplantılar ile çiftçileri ve dünyayı bilgilendirmiş, sorunlar karşısında dünya kamuoyunda farkındalık yaratmaya hizmet etmiştir. Ülkemizden TZOB uzun yıllar örgüt çatısı altında yer almış, son dönemlerde de yönetim kurulu üyesi olarak Türk çiftçilerini dünya çapında temsil etmiştir.
IFAP’ın en önemli hizmetlerinden biri de hepimizin bildiği tüm dünyada 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Gününün kutlanmasını sağlamasıdır. Bu günün kutlanmasını öneren ve dünyaya kabul ettirmesidir.
Örgütün 14 Mayıs 1984 yılında Hindistan’da yapılan Genel Kurulunda, Çiftçilik mesleğine ve sorunlarına tüm dünyada farkındalığı artırmak amacıyla 14 Mayısın Dünya Çiftçiler günü olarak kutlanması teklif edilmiş ve kabul edilmiştir. Bu günün örgüte üye tüm ülkelerde aynı zamanda kutlanmasına başlanmıştır. Bu günde gerçekleştirilecek çeşitli faaliyetlerle dünyanın her tarafında tarımsal üretim yaparak, insanlığın ihtiyaç duyduğu gıda üretimini gerçekleştiren çiftçilik mesleğinin toplum için taşıdığı önemin ortaya konulması ve tarımın dolayısı ile çiftçilik mesleğinin sorunlarına kamuoyunun dikkatlerinin çekilmesi amaçlanmış ve bu amaca ulaşılmıştır.
IFAP’ın 2010 yılında karşı karşıya kaldığı ekonomik sorunlar nedeniyle faaliyetine son vermesi hiç şüphesiz dünyada bir boşluk yaratmıştır. Dünya çiftçileri bir an dünyadaki uluslararası kuruluşlarda temsil gücünü yitirmiş ve ortak çatı örgütünü yitirmiştir. Bu boşluk dünyadaki çiftçi örgütleri arasında rahatsızlık yaratmış ve örgütlerin büyük bir bölümü İtalyan tarım kooperatiflerinin ve çiftçi örgütlerinin desteğinde ve öncülüğünde yeniden bir araya gelmişlerdir. 29 Mart 2011 tarihinde merkezi Roma olan Dünya Çiftçileri Örgütü – World Farmers Organisation (WFO) adı ile yeni bir örgüt kurmuşlardır.
WFO’nun üstlendiği en büyük görev dünyadaki çiftçi meslek örgütleri ve tarımsal amaçlı kooperatifleri bir çatı altında toplamak ve çiftçilerin aileleri ile birlikte kırsal alandaki yaşam şartlarının iyileştirilmesi ve ekonomik düzeylerinin yükseltilmesi yönünde politikalar üretmek ve uygulamasını sağlamaktır. Dünyada gıda güvenliğinin sağlanması için üye örgütler ile işbirliği içinde faaliyetler yürütmektir. Dünyanın karşı karşıya bulunduğu açlık sorununun çözümü için 2050 yılına kadar gıda üretiminin % 70 artırılmasına hizmet etmektir. Dünyanın birçok bölgesinde en az geliri alan çiftçiler için sürdürülebilir bir kırsal kalkınmanın sağlanmasına destek olmaktır. Üreticinin örgütleri ile gıda zinciri içinde pazardan daha iyi fiyatlarla pay almasını temin etmektir. Çevre ve iklim değişikliği konularında sorunların azaltılması yönünde çalışmalar yapmaktır.
WFO ilk genel kurulunu kurucu 50 üye örgüt ile 13 Eylül 2011 yılında Güney Afrika’da yapmış ve üstlendikleri misyonu dünya kamuoyuna bir deklarasyonla açıklamışlardır. WFO 2012 yılında Roma’da gerçekleştirdiği genel kurulun en önemli vurgusu diğer tarımsal konular yanında tarımsal amaçlı kooperatiflerin önemi konusunda idi. Geçtiğimiz günlerde 15-17 Nisan 2013 tarihinde WFO üçüncü Genel kurulunu Japonya Niigata’da Japon Tarım Kooperatifleri merkez Birliğinin ev sahipliğinde gerçekleştirmiştir.
Genel kurul ve kapsamındaki toplantılara dünyanın her bölgesinden tarımsal üretim ve ormancılık ile iştigal eden çiftçileri temsil eden mesleki örgütlerin ve tarım kooperatiflerinin üst örgüt temsilcileri ve uzmanları katıldı. Ayrıca genel kurulda Birleşmiş Milletlere bağlı başta FAO olmak üzere ve WMO, CEJA, COPA-COGECA, GFAR ve UNIDROIT gibi bazı uluslararası kuruluşların temsilcileri de yer aldı.
Genel kurulda WFO’nun geliştirilerek güçlendirilmesi konuları yanında global tarım, orman ve çevre sorunları ele alındı. Uzmanlar, bilim adamları ile tarım örgütlerinin ve uluslararası kuruluşların temsilcileri tarafından sunuşlar yapıldı. Dünyadaki iklim değişikliği, tarımda kadın ve gençlik ve değer zinciri üzerinde değerli yapıldı. Sorunların çözümü konusunda değerlendirmeler yapıldı ve öneriler ortaya kondu.
Henüz ülkemizde örgütlerin üye olmadığı WFO Genel Kuruluna Dünya Çiftçi Örgütü Stratejik ortağı olan Uluslararası Tarım Kooperatifleri Örgütü’nü (ICAO) temsilen yönetim kurulu üyesi ORKOOP Genel Başkanı Cafer Yüksel katıldı. Örgütün kurucu üyeleri arasında yer alan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Çiftçiler Birliği Başkanı Alican Kabakçı ve üyeliği kabul edilen Kuzey Kıbrıs Toprak Ürünleri Kurumu Müdürü Ragıp Ratip ve Yönetim Kurulu Üyesi olan Maliye Bakanlığı Bakanlık Müdürü Olgun Amcaoğlu örgütün 3. Genel Kurulunda yer aldılar.
Ülkemizdeki mesleki ve ekonomik olarak faaliyet gösteren çiftçi örgütlerinin uluslararası alanda faaliyet göstermesi başlangıçta birçok kişi tarafından doğrudan getirisi olmayan bir faaliyet alanı olarak görülebilir. Ancak ülkemizin bu tür platformlarda temsil edilmesi, öncelikle örgütlerin dünyadaki benzer örgütler ile olan ilişkilerini güçlendirecektir. Deneyimlerin paylaşılmasına fırsat yaratacaktır. Ülkemizdeki örgütlenme politikalarının geliştirilmesinde ve sorunların çözümünde dünya örneklerinden bilgi akışını sağlayacaktır. Eğer örgütler de gerek yurt içinde gerekse yurt dışında etkin faaliyetler yapma amacını taşıyorlarsa, bu ilişkiler çalışmalarını kolaylaştıracaktır. Örgütler için ekonomik ve sosyal anlamda yeni fırsatlar ortaya çıkacaktır. Kuruluşların dünya pazarından etkin bilgi akışını sağlayacak, gerektiğinde her biri güçlü pazar ağına ve üretim gücüne sahip olan kooperatiflerin birbirlerini desteklemesi sağlanacaktır. Daha güçlü ticari ve sosyal ilişkilerin kurulması mümkün olacaktır. Diğer taraftan ülkemizin tanıtımı ve uluslararası politikaların belirlenmesinde uluslararası kuruluşlar nezdinde devletin politikalarına da destek sağlanacaktır.
Sonuçta; Bugün için WFO’ya üye bir örgütümüz bulunmamaktadır. ülkemizdeki çiftçi örgütlerinin yeni uluslararası çiftçi örgütü olan WFO içinde yer almalarında gerek örgütler gerekse ülke menfaatleri bakımından yarar vardır. Uluslararası çiftçi örgütlerinin üyeliğine gereksiz bir masraf olarak bakmak ve uzak durmak yerine konu iyi değerlendirilmeli, gerekirse ortak bir çatı altında bir araya gelinerek uluslararası kuruluşlarda Türk tarımı ve ülkemizin temsili sağlanmalıdır. |
