İnsanlığın yeryüzünde varoluşundan bu yana resim iletişimin, politikanın, estetiğin, yaşamın, kendini ifade etmenin özel bir yolu, ruhsal dünyanın ve gücün etkili bir yansıması olmuştur. Resim sanatının ilk örnekleri mağara duvarlarında görülmektedir. Bulunduğu dönemlere ışık tutan bu çizimler giderek insanlığın evrimleşmesi ile farklılaşmaya başlamış ve dünyada bir çok resim akımı ve tarzının oluşmasına yol açmıştır. Peki, Tarım, kırsal yaşam ve çiftçi-köylü hiç resmin konusu olmuş mu dur? Tarihte Çiftçiliği, köylü yaşamını konu alan ünlü tablolar var mı dır? varsa kimler yapmıştır? Peki Günümüz de çiftçi, köy ve kırsal yaşamı konu alan ressamlar, hem çiftçilik işleri uğraşıp, hem de resim sanatı ile ilgilenen çiftçi ressamlar var mı dır? Varsa kimlerdir, hangi ülkelerde çiftçi ressamlara rastlanmaktadır? İşte bu soruların yanıtlarını öğrenebilmek için web üzerinden yaptığım kısa gezinti sırasında oldukça ilginç bilgilere ulaştım. Okumanızı öneririm, oldukça ilginizi çekecektir.
Tarih boyunca önemli eserler vermiş olan ünlü ressamlar arasında köylü ve kırsal yaşamı gerçeklikle tuvaline yansıtan François Millet (1814-1875) ve izlenimcilik akımının temsilcisi Camille Pissaro (1830-1903) bu alanda önemli bir yere sahip görünmektedir. Fransız ressam Millet’in aynı zamanda çeşitli kaynaklarda, “Köylülerin Ressamı” olarak da anıldığını burada belirtmek istiyorum. Gerçekçilik-Realizm akımın temsilcilerinden olan ve 1850’li yıllara kadar büyük oranda portre çalışmaları ile tanınan Millet, 1848-49 yıllarından itibaren kırsalda çalışan köylüleri ve köy yaşamını konu alan doğallık ve gerçeklik içeren bir çok tablo yapmıştır. Bu tabloları arasında; The Sower-Tohum Serpen Adam(1847-48), The Hay Trussers- Ot Kesenler (1850-51), The Gleaners-Başak Toplayan Kadınlar(1857), The Angelus Sabah Duası (1859), Harvesters Resting –Hasatçıların Dinlenmesi(1850-53), Patates Ekiciler (1861), Buckwheat Harvest–Summer (Buğday Hasadı-Yaz 1868), Kuru Otlar -Sonbahar (1874) önemli yere sahiptir (Tablolardan örnek).
Manzara resimleri ve köy yaşamını konu alan bir diğer ünlü ressam ise Camille Pissaro’dur. Ressam Pissaro İzlenimci akımın temsilcilerindendir ve ışık ve renkten kaynaklanan görsel izlenimlerini tablolarına yansıtmıştır. Pissaro’nun köy yaşamı ve manzara konulu önemli resimleri arasında Gardener –(Kabak Tutan Yaşlı Köylü,1883-1895), Vegetable Garden (Sebze Bahçesi,1878), Woman Digging in Orchard (Meyve Bahçesi Kazan Kadın,1882), Women Painting Pea Stakes,(1891 Bezelye Sırıkları Diken Kadınlar ) tabloları bulunmaktadır. Vincent Willem Van gogh’ın Çiftçi (Tohum Atan-1889), Yaşlı Çiftçi Portresi, Pablo Picasso’nun Kadın Çiftçi (1908) portrelerini de bu kategoride saymak mümkün görünmektedir. Bu birkaç örnekten de anlaşılacağı gibi, kırsal yaşam ve köylü- çiftçi temaları geçmişten günümüze ressamların her zaman çalışma alanı olmuş.
Yukarıda belirttiğim dünyaca ünlü ressamların yanı sıra, bir çok ülkede çiftçi-köylü ve köy yaşamı, profesyonel yada amatör, resim eğitimi almış yada almamış kişiler tarafından yıllardır resmedilmektedir. Bu ülkelerden biri olan Çin, resim sanatı ve çiftçi ressamlığı alanında ilginç bir tarihe sahiptir. Çin resim sanatı hanedanlık dönemlerine kadar uzanmakta, Çinli çiftçi ressamların geçmişi ise 1950’li yıllara dayanmaktadır. Çin kültür devrimi süresince, resim sanatı önemli bir politika aracı olmuş, devlet, o yıllarda köylüleri sanata yönlendirmek ve teşvik etmek amacıyla, köylerde çeşitli sanatlar ve resim kursları düzenlenmesini desteklemiştir.
Çinliler ve resim sanatı arasındaki yakın ilişki nedir? Bunun yanıtı bir açıdan Çin yazısının yazılma biçimi ile ilgili görünmektedir. Zira Çin yazısının yakın zamanlara kadar fırça ile yazıldığı bilinmektedir. Bu gün artık fırça ile yazı Çin Hat Sanatı dışında kullanılmasa da, Çinlilerin geçmişten gelen fırça kullanmaktaki becerileri resim yapmada onlara ayrıcalıklı bir üstünlük sağlamış görünmektedir. Resim yapma Çinin bazı bölgelerinde geleneksel bir uğraş konumundadır.
Bugün Çinin resim ile ilgili olarak en çok tanınan kırsal sanat topluluğu Shaanxi eyaletine bağlı Huxian kasabasındadır. Huxian bir anlamda çiftçi ressamların evi olduğu belirtilmektedir. Bu kasabada kendilerine “Çinli çiftçi ressamlar” unvanı verilen bir çok çiftçi ressamın yaşadığı ve devlet bu ressamların çalışmalarını desteklediği bilinmektedir. Çiftçi ressamlar ayrıca çeşitli ulusal ve uluslar arası sanat birliklerinde yer almaktadır.
Çinli çiftçi ressamlar tablolarını çoğunlukla kağıt üzerine sulu boya kullanarak yapmaktadırlar. Konuları, köylülerin günlük yaşamları ile ilgilidir. Tablolar, Çinlilerin sosyal yaşamları ve alışkanlıkları hakkında izleyenlere derin fikirler vermektedir. Çinli ressamların tablolarında renkler oldukça parlak ve canlıdır. Genellikle gravür tekniği (Japanese woodblock prints) kullanılmakta, tüm figürler kalın siyah çizgilerle çizilmekte, içleri renklerle doldurulmaktadır. Çinli ressam Cao Quantang tarafından yapılan “Good harvest is in sight (güneşlı bir günde iyi hasat)” konulu tablo buna güzel bir örnektir. Huxian çiftçi ressamlar topluluğunun en bilinen kadın ressamı Pan Xiaoling’in “History of red Earth” çalışmasında da daha rafine bir teknik olan tonlamanın kullanıldığı görülmektedir. (Resim)
Bu alanda yapılan çalışmaların artması ve gelişmesi neticesinde, Çin Kültür Bakanlığı Huxian kasabasını 1998 yılında “China's modern farmer painting village- Çin Modern Çiftçi Ressamlık Köyü”olarak isimlendirmiştir. Bu güne kadar 32000 eser meydana getiren çiftçi ressamların eserlerinin 530 adetinin son 40 yılda sanat sergilerinde ödül kazandığını, 460 adetinin ulusal ve yerel sanat galerilerinde toplandığını, 4300 tablonun 53 ülkede ve bölgede sergilendiğini, 10 çiftçi ressamın kültürel değişim programlarında yer aldığını, 8 tanesinin kendi resim sergilerini yurt dışında gerçekleştirdiklerini web sitesinden öğreniyoruz (www.chinabravo.com/chinaGuide/Attractions_detail_1394.html). Huxian da ayrıca 1973 yılında faaliyete geçen bir çiftçi ressamlar sergi salonu bulunmaktadır. Bu salon, Çinin en büyük halk sanatı galerisi niteliğindedir. Çin seyahat tur şirketleri bu kasabayı da içine alan gezi turları düzenlemektedir. Bugün çeşitli kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre, Çin de çiftçi ressamların resimleri turizm açısından bulundukları yerlere katkı sağlama noktasına ulaşmış görünmektedir. Resim Kırsal turizmin bir parçası olmuştur. Bu gün artık bir çok ülkede “Çinli köylü ressamlar” sergileri düzenlenmektedir.
Yukarda sözü edilen yerlerin dışında, Çin’in otonom Xinjiang Uygur bölgesine bağlı Makit kasabasında ve Makit’ten 7 km uzaklıkta Kumuksar köyünde de 100 üzerinde çiftçi ressamın yaşadığı bilinmektedir. Makit’te ve Kumuksar’da yaşayan çiftçi ressamların tablolarının konuları da çiftlik yaşamı üzerinedir. Pamuk toplayanlar, çobanlık, köy evleri, şarkı söyleyen, dans eden köylüler, pazar yerleri ressamların başlıca konuları arasındadır. Çinli ressamların tablolarında perspektif prensibi görülmemektedir.
Dünyadaki ünlü ressamların kırsal yaşamı, çiftçi ve köylüyü konu alan resimleri olduğu gibi Türk Ressamları içinde de köy hayatı ve çiftçileri resmedenler vardır. Bunlara verebilecek iki örnek, Ressam Nuri İyem (1915-2005) ve Ressam Bedri Rahmi Eyüpoğlunun (1911-1975) yapmış olduğu tablolardır. Ressam Nuri İyemin Köylü Kadın Portresi, Göremeli üzüm taşıyan kızlar, Tarlada öğle yemeği, Tarlada çapa yapan kızlar tabloları, Ressam Bedri Rahmi Eyüpoğlu’nun Köylü Kadın, Köylü Ana, Nallanan Öküz tabloları izleyenlere kırsal yaşamdan izlenimler sunmaktadır. Günümüzde Türkiye de hem çiftçilik işleri ile uğraşan hem de resim yapan ressamlar var mıdır peki? İşte size bununla ilgili sevindirici birkaç örnek. Kahramanmaraş'ın merkeze bağlı Dereboğazı Köyü'nde yaşayan ve 3000’in üzerinde resme imzasını atan 'Köylü Ressam' lakaplı Ahmet Gözcü, Bitlis’in Ahlat ilçesinde yaşayan ilkokul mezunu Zeynalabidin Kaplan, Kütahya merkeze bağlı Göveçci (Çamlıca) Köyü'nde 1928 yılında doğan ve hiç okula gitmemiş olan “Naif Ressam” olarakta anılan Hüseyin Yüce, Ankaranın Çubuk ilçesinde yaşayan ve Çubukta ‘’köylü ressam’’ olarak tanınan Ressam Halil Basri Uluğ, "Şalvarlı Picasso", "Köylü Ressam" olarak anılan ve Kazan'ın bir köyünde yaşayan Ayfer Bozkurt, Konya'nın Seydişehir ilçesinde yaşayan 60 yaşındaki Fatma Kırdar, Anadoluda resim ile hayatını renklendiren ressamlardan sadece bir kaçıdır. Düşünüyorum da neden Türkiye de Çinde ya da başka ülkelerde olduğu gibi bir çiftçi ressamlar kulübü ya da organizasyonu olmasın. Devlet veya özel girişimciler bu ressamlarımızı fonlarla desteklemesin? Toplumsal aydınlanmanın en önemli yolu sanat değil mi? Resim sanatının kırsal alanlarımızın kültürel ve sosyal gelişmesine katkısı göz ardı edilmemelidir. TAGYAD (Tarım Yazarları, Gazetecileri ve yayımcıları derneği) bu konunun takipçisi, yönlendiricisi ve destekçisi olmaya devam edecektir.
Kaynaklar: 1-http://www.hurriyet.com.tr/kultur-sanat/haber/ 2-http://www.haberler.com/sanat-galerilerinin-teklifini-geri-ceviren-koylu-2243308-haberi/ 3-http://www.kastamonudanhaber.com/bitlis/koylu-ressam-54-yasinda-yagli-boya-ile-tablo-yapmaya-basladi--h22769.html 4- http://www.china.org.cn/english/culture/150360.htm 5-http://www.artelino.com/articles/huxian-farmers-paintings.asp 6- http://www.artelino.com/articles/chinese-farmers-paintings.asp 7- http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1254/14397.pdf 8-Cumhuriyet Dönemi Türk Ressamları Ve Eserleri
Ekleme Tarihi 05.06.2012
Ekleyen Kişi Nahide Günler
Etiketler: Kırsal yaşam, Çiftçilik ve Resim sanatı,Nahide Günler
