SIFIR KALORİLİ "ŞEKER" ve TATLANDIRICILAR EKONOMİSİ ve GERÇEĞİ

Stevia Ekonomisi ve Ticareti, Orhan Özçatalbaş

Mevcut verilere göre Stevia-Şeker bitkisinin bugün için dünya genelinde 285 milyon dolarlık bir ticarete konu olduğu ve 2010 yılında 2009 yılına oranla üretimin % 27 artarak 3.500 bin tona ulaştığı tahmin ediliyor.

2014 yılına kadar üretimin 4 kat artarak 11,500 tona ulaşması bekleniyor. Bu rakamın, yaklaşık 168 milyon ton olan dünya toplam şeker üretimi dikkate alındığında oldukça küçük bir miktar olduğu düşünülebilir. Ancak böyle bir karşılaştırmanın yapılamayacağı şeker bitkisinin tatlandırıcı kategorisinde olması nedeniyle açıktır.

Dünyadaki en önemli Stevia üreticisi ülkenin pek çok alanda da olduğu gibi Çin Halk Cumhıriyeti bu alanda da, dünyanın en büyük ülkesi durumunda. Dünya üretiminin yaklaşık 2/3’ünü tek başına üretiyor ve üretiminin yüzde 80 gibi çok büyük bölümünü ihraç ediyor. Yine Hindistan ve Malezya’da şeker bitkisi pazarı 2 kat artmış durumda ve ihracatı en yüksek hızla artan gözde sektör olarak değerlendiriliyor.

Türkiye için çıkarımlar

Türkiye de yeni yeni konuşulmaya başlanan bu konuyla ilgili olarak çok somut değerlendirmeler yapmak güç olmakla birlikte, yukarıda ele alınan bazı ulusal ve uluslar arası akademik çalışmalardan ve güncel bilgilerden hareketle genel olarak bazı çıkarımlarda bulunulabilir. Ülkemiz için de şişmanlık(obezite) ve şeker hastalığı(diyabet) gibi konularda gelişmiş ülkelerdekine benzer kaygıların artmaya başladığı günümüzde, ulusal sağlık harcamalarının maliyetini yükselten etkenlerin etkisini azaltmak üzere Stevia’nın bir seçenek olarak üretiminin ve pazarının artırılması yararlı olacaktır.

Özellikle bitki adaptasyon çalışmalarına ait başarılı sonuçların elde edilmeye başlanmasıyla ve etkili yayım çalışmalarının yapılmasıyla birlikte aşağıda sayılan gelişmelerin ortaya çıkması beklenebilir:

Ø Şeker bitkisinin yetişmesi için uygun bölgelerdeki tarım üreticileri için yeni ve alternatif bir geçim kaynağı olacak

Ø Şeker bitkisini işleyecek olan tatlandırıcı sektörünün kurulmasına ve gelişmesine katkı sağlayacak

Ø ürün işleme sanayinin kurulması ile katma değerin ülke de kalması sağlanacak

Ø ihracat potansiyelinin yüksekliği nedeniyle dış satım gelirlerinin artışına katkıda bulunacaktır.

Ø Aslında bunlardan çok daha önemlisi; bu bitkiye ait ürünlerin tüketiminin yaygınlaşmaya başlamasıyla toplum sağlığının korunmasına hizmet edilecektir. Böylece insanlarımızın sağlıklı bir yaşam sürdürmesine ve yaşam kalitesinin geliştirilmesine ve de ulusal sağlık harcamalarının azalmasına yol açacak sonuçların elde edilmesi yönünde önemli ve değerli sonuçlara ulaşılmış olunacaktır.

Son olarak; tüm tüketicilerin ve toplumumuzun tatlandırıcıların masum olmadığının farkında olması gerekiyor. Daha düşük kalori almak kaygısıyla daha yüksek riskli ve tehlikeli tatlandırıcılara teslim olmamak gerekiyor. Aslında en önemlisi genel olarak şeker tüketimini azaltmak gerekiyor, demek sanırım yanlış olmaz.


--
Orhan Özçatalbaş
Akdeniz Universitesi /Akdeniz University
Ziraat Fakültesi / Faculty of Agriculture
Tarım Ekonomisi Bölümü / Dept.of Agricultyral Economics
Yayım Bilimdalı / Extension Science
07058 Antalya / Turkey

E-mail: [email protected]
Web: www.orhanozcatalbas.net