 2011 YILI EKONOMİK DEĞERLENDİRMESİ VE 2012 YILI BEKLENTİLERİ Şevket ÖZÜGERGİN
2011 yılının tamamına ait verilerin açıklanmasıyla birlikte, geçen yılın sağlıklı bir değerlendirmesini yapma ve daha da önemlisi 2012 yılı ile ilgili beklentiler hakkında tahminlerde bulunabilme imkanı ortaya çıkmıştır.
Öyle görülüyor ki cari açık ve bu açığın finansman kalitesi 2012 yılında da ekonomi gündeminin başında yer alacaktır.
Aşağıdaki tablodan da görülebileceği gibi cari açığımız, kriz yılı olan 2009 da ki azalma hariç, sürekli olarak yükselmektedir.
Yıllar milyar dolar
2006 32,2
2007 38,4
2008 41,5
2009 13,3
2010 46,6
2011 77,0
2011yılındaki cari açık artış oranı bir önceki yıla göre % 65,3 tür. Cari açık Ekim ayında, yıllık bazda 78,6 milyar dolar iken, yıl sonunda 77 milyar dolara gerileyerek hafif bir düşme eğilimine girmiştir. Buna rağmen açık yine de çok yüksektir.
Bu açık nasıl finanse edilmeye çalışılmıştır? Bir başka ifade ile açığın finanse edilmesinde kullanılabilecek yollar nelerdir?
Dış ticaret
2010 yılında 113 milyar dolar olan ihracatımız 2011 yılında 135 milyar dolara yükselmiş ancak ithalatımız da 185,5 milyar dolardan 241 milyar dolara çıkmıştır. Dış ticaret açığı da 72 milyar dolardan 101 milyar dolara yükselmiştir. Görüldüğü gibi,dış ticaretteki gelişme cari açığın kapanmasına olumlu bir etki yapmamıştır.
Doğrudan yabancı yatırımlar ve portföy yatırımları
Bu tür yatırımlar, ek sermaye, geniş pazar ve istihdama katkı açısından son derece önemlidir.
Türkiye, 2007 yılında 20,1 , 2008 de 22,0, 2009 da 19,5 , 2010 da 9,2 ve 2011 yılında 15,7 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım çekmiştir. Küresel krizden çıkış eğilimleri ile birlikte ülkeye gelen yatırımların yeniden artmaya başlaması, cari açığın finansmanına olumlu katkılarda bulunacaktır. Ekonomik ve siyasi istikrar ile sağlanacak güvenli ve uygun yatırım ortamı son derece önemlidir.
2011yılında ülkeye gelen portföy yatırımlarında da artış gözlenmektedir. 2010 yılında 16 milyar dolar olan bu tür yatırım miktarı geçen yıl 20,5 milyar dolara yükselmiştir. Bu tür yatırımların geçici ve spekülatif olduğu elbette öne sürülebilir ama cari açık finansmanına katkıda bulunduğu bir gerçektir
-Net hata noksan kalemi.
2011 yılında bu kalemde ilginç bir gelişme yaşanmıştır. Kaynağı belli olmayan para girişleridir. 2008 ve 2009 yıllarında 4,1 ve 2010 yılında 2,7 milyar dolar olan bu kalemdeki girişler geçen yıl 12,4 milyar dolara yükselmiş cari açığın % 17,5 ini karşılar hale gelmiştir.
-Dış finansman
2011 yılının ilk yarısında 47,5 milyar dolarlık net dış finansman sağlanmışken ikinci yarıda bu rakam 18,2 milyar dolara gerilemiştir.Fark net hata noksan kalemindeki girişlerden ve Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinden karşılanmıştır.
2012 yılında küresel likiditede bir sıkıntı beklenmemektedir. Hem Avrupa ve hem de ABD genişletici para politikaları uygulamaktadır. ABD faiz hadlerini 2014 sonuna kadar düşük tutacağını açıklamıştır. Eğer büyüme oranımız makul bir düzeyde kalırsa, dünya emtia fiyatlarında sıra dışı yükselmeler meydana gelmezse, içerde ve bölgemizde ekonomik ve siyasi istikrarda bozulma olmazsa 2012 yılı için karamsar olmaya gerek kalmayacaktır. |
|
